گنبد باز؛ معرفی + راه های دسترسی

گنبد باز کجاست؟ نطنز یکی از شهرستان های استان اصفهان است که قدمتی دیرینه دارد و در 120 کیلومتری شمال شرق اصفهان واقع شده است.

این شهر تاریخی که در بیابان های وسیع قرار گرفته به دلیل طبیعت زیبا و سر سبز، جاذبه های گردشگری تاریخی فراوان توانسته نظر مسافران بسیاری را به خود جلب نماید و هر ساله گردشگران متعددی از سراسر نقاط ایران و جهان برای بازدید از آن به این شهر سفر می کنند.

یکی از جذاب ترین جاذبه های تاریخی این شهر که با ورود به نطنز پیش از هر چیزی نظر افراد را به خود جلب می کند گنبد باز نطنز است که از آثار به جای مانده از دوره صفویه است. اگر می خواهید با جاذبه تاریخی گنبد باز بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه باشید.

معرفی گنبد باز

اگر از کاشان و اصفهان به سمت نطنز حرکت کنید پس از عبور از جاده های پر پیچ وخم و دیدن شهر نطنز در دور دست مقبره ای را بر روی نوک قله یکی از کوه های کرکس مشاهده می کنید که کاملا مشرف به شهر نطنز می باشد. این مقبره به گنبد باز شهرت دارد. این مقبره اگر چه از دور بنایی کوچک با چندین روزنه به نظر می رسد اما اگر از نزدیک از آن بازدید نمایید می توانید شاهد عظمت و  معماری بی نظیر آن باشید.

تاریخچه گنبد باز

روایت و داستان های مختلفی در رابطه با ساخت این گنبد وجود دارد. نصر الله فلسفی  در کتاب زندگانی شاه عباس اول در خصوص این مکان و منطقه نوشته است که شاه عباس معمولا برای شکار به سمت گیلان، مازندران، خراسان و گرگان می رفت اما مواقعی که قصد شکار پرندگان را داشت کاشان و اصفهان و مناطق اطراف آن مثل نطنز را انتخاب می کرد.

یکی از سرگرمی ها و علایق شاه عباس شکار پرندگان بود و این کار را معمولا همراه با بازهای شکاری انجام می داد. با توجه به علاقه شاه عباس به شکار سالانه حاکمان ولایت های مختلف بازهای شکاری  برای او می فرستادند.

از جمله این باز ها می توان به باز های شکاری جلد و چابکی اشاره نمود که از کشورهایی مثل روسیه و ترکستان فرستاده شده بودند. از دیگر بازهایی که برای شاه عباس فرستاده بودند باز لوند بود که شاه عباس خیلی آن را دوست داشت.

در سال 1001 که شاه عباس تصمیم گرفت سفری از اصفهان به قزوین داشته باشد باز لوند را نیز به همراه داشت. متاسفانه باز در نزدیکی نطنز مرد و شاه عباس که از این موضوع ناراحت بود و علاقه فراوانی به آن داشت دستور داد برجی را به یاد او بر روی یکی از کوه ها بنا کنند و این برج از آن زمان تا به امروز همچنان پا برجاست و به گنبد باز شهرت یافته است. این بنای تاریخی به علت معماری خاص و ساختار با شکوهی که دارد نام آن در سال 1346 جز لیست آثار ملی ایران قرار گرفت.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

این بنا یکی از زیباترین  شاهکارهای هنرمعماری ایران است که ساخت آن با دقت تمام و نهایت سلیقه و کاملا مهندسی شده انجام شده است. ساختمان گنبد باز به نحوی ساخته شده که در مقابل هر گونه زلزله و طوفان های وحشتناک کاملا مقاوم است و تا به امروز هیچگونه حادثه ای نتوانسته آسیبی به آن وارد نماید.

سطح مقطع و درزهای این بنا به نحوی با کمترین مصالح ممکن و محاسبات دقیق انجام شده که با علم پیشرفته امروزی نیز نمی توان کوچکترین تغییری در آن ایجاد نمود و یا ایرادی از آن گرفت. به عبارتی می توان گفت این بنا بسیار ظریف است و این که توانسته اند با عبور از راهی سخت و صعب العبور و فضای بسیار محدود نوک قله کوه چنین ساختمانی با این زیبایی و دقت ایجاد نمایند واقعا تحسین برانگیز است و این شاهکار جز عجایب معماری ایران محسوب می گردد.

گنبد باز دارای ساختمانی 8 ضلعی است که دارای قطر دایره محیطی 9 متر است و با توجه به اینکه تمامی محوطه آن هموار نیست بخشی از پایه های آن بر روی تکه سنگ های پایین تر قرار گرفته اند. به منظور برقراری ارتباط میان بخش پایینی و ایوان در میان یکی از پایه ها راه پله ای ساخته اند.

طراحی و ساخت این ایوان به نحوی صورت گرفته که تمامی وزن و فشارهای ناشی از سنگینی گنبد را تحمل می کند و مانع از تخریب آن می شود. این ایوان چشم انداز فوق العاده ای دارد و می توان تا فرسنگ ها افق اطراف را مشاهده نمود. در گذشته به منظور دیده بانی از ایوان گنبد باز استفاده می کردند.

مشخصات بنا

این گنبد آجری 8 ضلعی بر روی قله کوهی بلند و تخت گاهی دایره ای شکل ایجاد شده و دارای قطر 10 متر و ارتفاع 8 الی 3 متر می باشد. جرزهای گنبد حدود یک متر از لبه پرتگاه فاصله دارند و برای ساخت بنا از آجر و ملات گچ استفاده شده است. هر کدام از درگاه های گنبد دارای 180 سانتی متر، طول 100 و عرض 80 سانتی متر می باشد. درگاه ها و دریچه های بالای ایوان به ایوان کوچکی راه دارند که کف آن با آجر پوشیده شده است.

در قسمت شمال غربی بنا درگاهی وجود دارد که از طریق 11 پله مارپیچ  به قسمت بالای گنبد متصل می گردد. دریچه مدوری در سقف محوطه داخلی گنبد تعبیه شده است که از آن جا می توان نمای داخلی ساقه و پوشش خارجی گنبد را مشاهده نمود.

ساختار و معماری با شکوه گنبد باز می تواند نظر هر بیننده ای را به خود جلب کند و بسیار حیرت انگیز است. از این رو به شما پیشنهاد می کنیم که اگر بلیط اتوبوس نطنز را تهیه کردید و قصد سفر به آن منطقه را داشتید حتما از این اثر تاریخی بازدید نمایید.

شرایط بازدید

گنبد باز یکی از با شکوه ترین شاهکارهای معماری دوره صفویه است که همچنان به همان زیبایی پا برجاست و نظر گردشگران فراوانی را به خود جلب نموده است. بازدید از این بنای تاریخی همه روزه امکان پذیر است. برای بازدید از گنبد باز هزینه ای دریافت نمی شود و کاملا رایگان است. اگر می خواهید به تماشای این بنای تاریخی بروید به زمانی حدود 1 الی 2 ساعت نیاز خواهید داشت.

راه های دسترسی به گنبد باز

گنبد باز در استان اصفهان و در نزدیکی شهر نطنز واقع شده است. از این رو برای دسترسی به آن می توان از خودرو شخصی و تاکسی های برون شهری استفاده نمود.