استودان سنگ چله گاه

مهر یکی از شهرستان های استان فارس محسوب می شود که دارای قدمت زیادی است. این شهر در زمره شهرستان های تاریخی ایران قرار می گیرد، به همین خاطر اگر دوست دارید گردشی در تاریخی داشته باشید می توانید به این شهرستان سفر کنید. با سفر به این شهرستان می توانید طیف وسیعی از آثار تاریخی که مربوط به دوره های تاریخی متعددی هستند را بیابید و از نزدیک تماشا کنید. از آثار تاریخی که در این شهر وجود دارد می توان به تمب بت، استودانهای خوزی، مسجد جامع اسیر، قبرستان قدیمی زیغان، چاه شرف، استودان سنگ چله گاه و بسیاری دیگر را نام برد. این شهرستان از اطراف با شهر های شهرستان لامرد، شهرستان فراشبند، خنج، پارسیان، عسلویه و شهرستان جم همسایه است. از آنجایی که این منطقه آب و هوایی خشک و بیابانی دارد بهتر است فصول خنک سال را برای سفر به این منطقه برگزنید. اگر دوست دارید به این منطقه سفری داشته باشید بهتر است در مورد آثار تاریخی آن بیشتر بدانید، بنابراین در این بخش از مجله مستر بلیط در مورد یکی از آثار تاریخی این شهرستان یعنی استودان سنگ چله گاه اطلاعاتی را در اختیارتان قرار می دهیم.

درباره استودان سنگ چله گاه

یکی از آئین های زرتشتیان «دخمه گذاری» است که طی آن اموات را در دخمه هایی به تدفین می کردند که در اصطلاح به آنها استودان هم می گفتند که محل نگهداری استخوان بود. پس از ورود اسلام به ایران، آیین زرتشت از ادیان باستانی ایران، به عنوان یکی از اقلیت های دینی در کنار دین اسلام به حیات خود ادامه داد. در این میان، پیروان آیین زرتشت بسیاری از مراسم و آیین های خود را حفظ کرده و در طی قرون پس از اسلام، تا حد امکان به آنها عمل کرده اند. اما این روش تدفین از سال 1320 به خاطر برخی مسائل منسوخ شد و امروزه بسیاری از این استودان ها یا دخمه دیگری کاربری ندارند و به اثری تاریخی  تبدیل شده اند. یکی از این استودان های که از گذشته به جای مانده است، استودان سنگ چله گاه نامیده می شود و در شهرستان مهر استان فارس قرار دارد. تاریخ دقیق ساخت این اثر به درستی مشخص نیست ولی مطمئنا قدمتی بسیار بالا دارد به همین خاطر در سال 1381 در لیست آثار ملی ایران ثبت شده است. احتمال داده می شود که این سازه قسمتی از کوه بوده که از آن جدا شده است.

نظریه ها در مورد کاربری سازه

درباره کاربری این بنا دو نظریه وجود دارد اول این که با توجه به شباهت آن با استودان های زردشتیان، این احتمال می‌رود که این سازه مربوط به همان دورانی باشد که مردمان زردشتی مردگان خود را برای جلوگیری از آلودگی خاک در محیط آزادی می‌گذاشتند و پس از مدتی که فقط استخوان‌های مردگان باقی می‌ماند آن‌ها را در این استودان ها (استخوان دان ها) قرار می‌دادند؛ و نظر دوم این است که با توجه به محل قرار گرفتن این سنگ در کنار راهی پر عبور و مرور این احتمال است که از این حفره‌ها برای ایجاد کمین گاه و دید زدن عابرین و کاروان هایی استفاده می‌شده است که از این مسیر عبور می کردند.

ساختار استودان سنگ چله گاه

به طور کلی، معماری دخمه ها یا استودان ها از لحاظ کالبدی شامل پنج قسمت است: ديوار برج دخمه، استودان، پاوی، پلکان و درب ورودی و اتاق دخمه بان. از آنجا که دخمه بايد سالیان طولانی دوام بیاورد، در ساخت آن از سنگ لاشه و ملات کاهگل استفاده شده است. در کف بنا نیز به منظور جلوگیری از آلوده شدن عنصر مقدس خاک، از سنگ استفاده شده تا اجساد روی سنگ قرار بگیرند. از ديدگاه مکان یابی نیز با انتخاب محلی دور از شهر و آبادی و با تأکید بر قرار نگرفتن در معرض بادهای غالب شهر، دخمه ها بر روی بلندی ساخته می شدند تا باد، بوی مردار و آلودگی و میکروب را به شهر انتقال ندهد. این استودان نیز از بسیاری از این مسائل پیروی کرده است. در قسمت آن شرقی دو اتاقک حکاکی شده است و همچنین در قسمت بالای این سنگ دو حفره مستطیل شکل دیده می شود که در مورد کارکرد آن‌ها نظرات متفاوتی وجود دارد.

اگر قصد سفر به شهر مهر را دارید اتوبوس می تواند گزینه ای مناسب برای این کار باشد و برای خرید بلیط اتوبوس مهر هم می توانید از مستر بلیط کمک بگیرید.

راه های دسترسی به استودان

برای اینکه این سازه متفاوت را ببنید باید به شهرستان مهر استان فارس بروید و از آنجا خود را به روستای خالده برسانید. این کار را می توانید با کمک خودروهای موجود در داخل شهر مهر انجام دهید.

بازدید از استودان سنگ چله گاه

دیدن این بنا رایگان است نیازی نیست بابت آن هزینه ای را پرداخت کنید. از آنجایی که این سازه در روستا و طبیعت قرار دارد و در زمان دیدن آن می توانید به روستا گردی نیز بپردازید. پس بهتر است یک روز را برای این کار اختصاص دهید.