دشت دهلران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود همواره یکی از مراکز جمعیتی در جنوب غرب ایران به شمار می آید و به دلیل وجود رودخانه های دائمی و فصلی و زمین های حاصلخیز از دیرباز منطقۀ مناسبی برای سکونت و تأمین مایحتاج اولیه انسان محسوب می شده است. از لحاظ چشم انداز طبیعی این دشت به سه ناحیۀ شرقی، میانی و غربی قابل تقسیم است.
ناحیۀ نخست که شامل شرق دشت است متشکل از دیواره ای از ارتفاعات و دامنه های زاگرس است. ناحیۀ دوم یا میانی شامل زمین های مشرف بر این ارتفاعات است که به وسیلۀ مسیل های منشعب از ارتفاعات و آب شست های جاری از آن ها پوشیده از سنگ و رسوبات درشت دانه و ناحیۀ سوم یا غربی نیز شامل محوطه های استقراری نوسنگی تاکنون و زمین های کشاورزی است.
اما در کل این سه ناحیه درکنار هم از دیرباز به دلیل وجود پناهگاه های صخره ای در دامنه های زاگرس، مأمن مناسبی برای زیست انسان بوده و از طرف دیگر به دلیل پوشش گیاهی و جانوری مناسب، تأمین کنندۀ غذای موردنیاز گروه های انسانی به شمار می آمده است.
با توجه به این شرایط می توان گفت در این منطقه از زمان های قبل از اسلام و حتی هزاره های پیش از میلاد افرادی زندگی می کردند. یکی از این بخش ها که اکنون به تپه های باستانی تبدیل شده است تپه علی کش است که در این بخش از مجله مستر بلیط به تشریح این منطقه می پردازیم.
معرفی تپه علی کش
تپه علی کش یکی از محوطه های مهم و شناخته شده‌ی مربوط به دوران نوسنگی در سراسر خاور میانه است. با وجود اینکه اطلاعات بسیار مهمی را به ویژه از نظر شروع یکجانشینی و کشاورزی در مناطق کم ارتفاع و دشت های جنوب غرب ایران نشان داده، اما تاریخ به وجود آمدن آن هنوز به درستی مشخص نیست.
فرانک هول در گذشته زمان های حدودی مختلفی را برای بازه‌ی زمانی استقرار در علی کش معرفی نموده، اما به طور کلی آن را دربازه‌ی زمانی 6000 تا 7500 ق.م قرار داده است. امروزه ملیندا زدر قدمت این تپه را به هزاره هشتم ق.م تخمین زده است.
تپه علی کش در جنوب مرکز دشت دهلران در ارتفاع 150 متری از سطح دریا قرار گرفته و در فاصله‌ی حدودا 10 کیلومتری شمال غرب شهر موسیان شکلی تقریباً دایره ای دارد. علی کش در زمره‌ی محوطه هایی بوده که در سال 1903 م. برابر با 1282 ه.ش توسط فرانسویان مورد تحقیق قرار گرفته است.
در نتیجه‌ی کاوش اولیه گروه فرانسوی، قطعات صنایع سنگی از نهشته های خاکستر شناسایی شده است. تپه علی کش حدود 60 سال بعد در سال 1960 م. توسط رابرت بریدوود و ریچارد واتسون زمین شناس مورد بازدید قرار گرفت. تحقیقات اصلی بر روی این تپه در سال 1963 م برابر با 1342 شمسی توسط فرانک هول به مدت سه ماه انجام شد. تپه علی کش در سال 1379 شمسی به ثبت آثار ملی رسید و در سال 1388 تعیین عرصه و حریم شد.
یافته های تپه علی کش
طی لایه نگاری در کنار بقایای معماری، یافته های مختلفی شامل: مصنوعات سنگی، سفال، زیورآلات، ادوات و ظروف سنگی و اشیاء گِلی و سنگی یافت شد. به طور کلی مجموعه ای متشکل از 5150 قطعه مصنوع سنگی از کانتکست های مختلف به دست آوردند. این یافته ها به چهار گروه سنگ مادر(120 نمونه)، ابزار (997 نمونه)، برداشته ها (2655 نمونه)، و خُرده ریزها (1378 نمونه) تقسیم شده اند.
طی کاوش به ویژه در کنار تدفین های انسانی، حجم بالایی از مُهره های صدفی (2387)، حلزونی (1122)، خَرمهره (54) و سنگی (37) نیز به دست آمد. مهره های صدفی به اشکال حلقوی، استوانه ای و لوله ای بوده که اغلب در کنار دیگر مهره های مذکور یافت شده اند.
هم چنین یک نمونه‌ی آویز صدفی، 12 نمونه‌ی ادوات سنگی، 4 قطعه ظروف سنگی و بخشی از یک ظرف کوچک گچی به همراه 5 نمونه اشیاء گِلی مانند پیکرک و توکن و 6 نمونه شیء سنگی و بالاخره یک نمونه درفش استخوانی دیگر یافته های به دست آمده از لایه نگاری را تشکیل می دهند.
بقایای 13 تدفین به صورت ناقص طی کاوش در این عمق شناسایی شده است. عمق تدفین ها متفاوت است و در یک سطح نیستند که شاید نشان از دوره‌ی زمانی متفاوت آنان داشته باشد.
راه های دسترسی به تپه علی کش
همانطور که گفته شد این تپه در نزدیکی شهر دهلران قرار دارد بنابراین اگر قصد رفتن به این مکان را دارید باید به سمت دهلران حرکت کنید.
شرایط بازدید
بازدید از این مکان شرایط خاصی را نمی طلبد تنها سفارش ما به شما دیدن این منطقه در طول روز است.
دیدگاهتان را بنویسید