تپه اهرنجان؛ معرفی + راه های دسترسی

تپه های باستانی یکی از انواع آثار تاریخی هستند که در هر سرزمینی وجود دارد. این مناطق را می توان از قدیمی ترین مناطق مسکونی در جهان به شمار آورد که به دوران های پش از میلاد بر می گردند.

در اصل این مناطق از تخریب خانه های مسکونی و شهرها و روستاهائی که زمانی وجود داشته اند ایجاد می شوند. بسیاری از کاوشگران و باستان شناسان با تحقیق و تفحص در این مکان ها به نتایج مفیدی در مورد نحوه زندگی گذشتگانمان می رسند.

کشورمان ایران از جمله جاهایی است که دارایی قدمت فراوان است و در جای جای آن مناطقی وجود داشته اند مردمان گذشته زندگی می کردند. سلماس مانند بسیاری از منطقه های ایران دارای قدمتی به اندازه سرزمین ایران است.

تپه اهرنجان یکی از تپه های باستانی است که در سلماس قرار دارد و ما در این بخش از مجله مستر بلیط به شرحی درباره آن می پردازیم.

معرفی تپه اهرنجان

اواخر سال 1371 ه. شمسی بود که دهکده باستانی اهرنجان، که در نزدیکی سلماس قرار دارد، کشف شد. این دهکده در نوع خود یکی از بی نظیر ترین مکان های باستانی است. اهالی سلماس آن را به علت وجود خاکستر در خاکش کول تپه می نامند. این مکان در شمال غربی اهروان سلماس قرار دارد پیشینه آن به 9 هزار سال قبل از میلاد و دوران استقرار دایمی روستاها بر می گردد.

این تپه را می توان قدیمی ترین محل زندگی مردمان گذشته در خاورمیانه دانست. محققان بر این عقیده هستندكه تپه اهرنجان محل كارگاه هاي توليدي انسان هاي باستان از 9 هزار سال قبل بوده و از اين لحاظ دارای ویژگی منحصر به فردي براي كاوش هاي باستان شناسي و آشنايي با سبك زندگي پيشينيان دارد.

در سال های اخیر کشاورزان منطقه به علت اعتقاد بر اینکه خاک این تپه برای کشاورزی مفید است حجم زیادی از آن را برای مزارع خود بردند که این امر سبب از بین رفتن وسعت زیادی از آن شد و امروزه تنها چهار هکتار از این مکان باقی مانده است.

در این تپه باستانی ابتدا سنگ های ابسیدین از معادن آتشفشانی غرب سلماس و بعضا ترکیه وارد و پس از اعمال کارهای صنعتی روی این سنگ ها، آن ها را به ابزار و آلات برنده و جنگی مانند چاقو، سرنیزه و آلات دیگر تبدیل و به دیگر اقوام جهان صادر کرده و تجارت می کردند.

وجود مصنوعات سنگی شامل ظروف، سینی های گود، سینی های سفال و وزنه های گرد سنگی که نشان دهنده فعالیت های زیادی برای تامین غذا از طریق کشاورزی در این منطقه بوده است. در این تپه همچنین سفال های منقوش خاکستری متمایل به سیاه و مسطح سفالی کشف شده که سفال های آن از نوع سفال های نخجوان مربوط به دوره برنز قدیم در دو هزار و نهصد ق. م هستند.

یکی از ویژگی های تاریخی این دهکده این است که ابتدا در زمینی مسطح ساخته شده بود و وسعت قابل ملاحظه آن نشان دهنده آباد و پر جمعیت بودن آن است.

در لایه های فوقانی در این تپه نشانی از استقرار سه دوره فرهنگی مربوط به هزاره های ششم، پنجم و چهارم قبل از میلاد وجود دارد، سفال های مکشوفه از کول تپه از لحاظ قدمت در موقعیت پائین تری قرار دارند با این حال بر اساس تحقیقات علم جدید باستان شناسی، پس از سنگ سفال قدیمی ترین و دقیق ترین پدیده و ازاری است که برای گاه شناسی و تعیین تاریخ بدوی و ماقبل تاریخ سندیت دارد و نیز نمودار گویایی از پیشرفت تمدن و فرهنگ انسانی در ادوار گذشته است به طوری که بعضی از محققین پا را فراتر نهاده و سفال را تنها تعیین کننده تاریخ تمدن بشری دانسته اند.

تحقیقات بر روی تپه اهرنجان

در سال 1371 هیئتی برای بررسی حریم این منطقه رهسپار شدند. هیئت بررسی تعیین حریم، با در دست داشتن سوابق قبلی مطالعات باستان شناسی از منطقه، کار نقشه برداری از محل را آغاز و به اتمام رساندند.

در حین انجام کار با شواهد و آثار تازه ای مواجه گشتند که شامل ظروف سنگی، اشیا سنگی سابیده با اثرات رنگ، وسایل سنگی خرد کننده، ابزار آلات اوبسیدینی، سنگ های بزرگ مادر، که پایه وسایل مرتبط با معیشت کشاورزی و صنعتی می شدند. قطعات و اشیاء سفالی متعدد و متنوع از محل، موضوعاتی هستند که توجیه آنها بسیار با اهمیت تلقی می شود.

اطلاعات ما از شکل گیری روستاهای اولیه در آذربایجان به نتایج حاصل از مطالعات و کاوش های هیئت های خارجی محدود بود،که قبل از انقلاب در منطقه کار باستان شناسی می کردند و بر این پایه و تا سال 1371 محوطه های فرهنگی حاجی فیروز و یانیق تپه قدیمی ترین استقرار های روشنایی شناخته شده در آذربایجان محسوب می شد.

اما بررسی دوباره کول تپه اهرنجان و طرح آن می تواند در تکمیل نظرات ارائه شده قبلی در منطقه حائز اهمیت است. در گزارش این محوطه به وجود یک فرهنگ Nelitic با سفال، هم زمان به فرهنگ حاجی فیروز، و یک فرهنگ هم زمان با Damilia اشاره شده است.

برای سفر به سلماس تنها کافیست بلیط اتوبوس سلماس را از مستر بلیط و یه صورت آنلاین تهیه کنید و سفری خاطره انگیز را برای خود و همراهانتان رقم بزنید.

راه های دسترسی به تپه اهرنجان

این مکان در شمال غربی شهر سلماس قرار دارد بنابراین اگر قصد دیدار از این مکان را دارید بهتر است با خودرو شخصی به سمت آن حرکت کنید.

بازدید از تپه اهرنجان

برای بازدید از تپه پیشنهاد می کنیم از لباس و کفش راحت استفاده کنید تا در طول بازدید دچار مشکل نشوید.