مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد کجاست؟ معرفی + راه‌های دسترسی

شهرستان بهشهر را می توان از مهم ترین و با اهمیت ترین شهرستان های استان مازندران دانست. این شهرستان بنا به اهمیتی که در دوران صفوی داشت، مملو از آثار تاریخی مربوط به این دوره است. باغ های ایرانی که در این شهرستان و در دوره شاه عباس اول احداث شدند می توانند چشم هر بیننده ای را خیره کند. موقعیت جغرافیایی این شهر و قرار گیری در شمال ایران باعث شد که شاه عباس به این منطقه علاقمند شود و برای تفریح و شکار این ناحیه را انتخاب کند. این شهر که در آن زمان روستایی بیش نمود نبود، توسط شاه عباس به شهری پر رونق تبدیل و اسم اشرف البلاد برای آن انتخاب شد. گفته می شود که انتخاب این نام برای این بهشهر از روی علاقه شاه عباس به مادر اشرف الملوک بوده است. شاه عباس در این شهر باغ های فراوانی احداث کرد که یکی از آن ها مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد بود که امروز به عنوان اثری تاریخی مورد توجه قرار دارد.

معرفی مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد

در این بخش از مجله مستر بلیط در مورد مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد اطلاعات جامعی را برای شما تهیه کرده ایم که در اختیار تان قرار می دهیم. مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد در شهرستان بهشهر و در 9 کیلومتری شهر بهشهر و در دامنه رشته کوه ‌های البرز و در میان جنگل‌ های انبوه قرار دارند و به عنوان یکی از باغ ‌های ایرانی در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده اند. این مجموعه، از بخش های متعددی مانند سد عباس‌آباد، مخزن و دریاچه سد، گل‌باغ، کاخ، حمام، آسیاب آبی و دو برج آجری تشکیل می شوند. هنر باغ سازي يكي از كهن ترين هنر هاي ايرانيان به شمار می رود، كه داراي سنت هاي ارزشمند و قدرتي معنوي است، كه در آن، عناصر آب و گياه با سه جنبه مفهومي، كاركردي و زيبا شناختي حضور مي يابند. مجموعه باغ های عباس آباد نیز هر سه عنصر را دارند و سازندگان آن ها یکی از زیبا ترین مجموعه باغ های ایران را به نمایش گذاشته اند. این باغ به دستور شاه عباس در سال های 990 و 991 هجری شمسی و در منطقه ای که خرگوران نام داشت بنا شده است. باغ عباس آباد مساحتی حدود 500 هکتار و دریاچه آن ظرفیت گنجایش 600 هزار مترمکعب را دارد.

بخش های مخلتف باغ

همانطور که در بالا ذکر شد این باغ از بخش های مختلفی تشکیل شده است که در ادامه این بخش ها را به شما معرفی می کنیم.

باغ تاریخی عباس‌آباد

این باغ بر روی تپه ای طبیعی ساخته شده، که این کار با بریدن تپه انجام گرفته است. به این صورت که مهندسان آن دوره با بریدن تپه و ایجاد پله و صفه، باغی طبقه ای و پلکانی را بنا نهاده و در بالا ترین قسمت تپه نیز اقدام به ساخت عمارتی کردند. علاوه بر این، در قسمت تراس مرکزی باغ، حوض بزرگی در مرکز و حوض ‌های کوچکتر در اطراف دیده می شود که به پیروی سطح شیبدار و لوله‌های سفالی، آب از بالا دست حوض مرکزی می رسید و سپس به صورت فواره بیرون می آمد و مابقی از طریق لوله ‌های سفالی، حوض‌ های دیگر را پر می‌کرده است. معماری این باغ به صورت کاملا قرینه انجام شده، که بر زیبایی آن افزوده است.

سد عباس آباد

ارتفاع سد عباس آباد به صورت تقریبی 20 متر است که در قسمت پایین، عرض آن به 20 متر و در قسمت بالا به به 10 متر و طول آن به 70 متر می‌رسد. بنای این سد به دوران صفوی بر می گردد و در میان دره ای عمیق احداث شده است. سد سه دریچه خروجی و در عقب آن پشت بندی قرار دارد که دارای کاربری دو گانه است. که یکی به ‌عنوان پشت بند سد و همچنین به عنوان مرکز تخلیه و چاه تخلیه آب به شمار می رود. در ساخت این سد از مصالحی مانند سنگ، آجر و ملاط ساروج استفاده کرده اند. مساحت کل مخزن سد نزدیک به 10 هکتار است و در حدود 600 هزار متر مکعب آب را در خود ذخیره می‌کند.

دریاچه طبیعی عباس آباد

این دریاچه دارای مساحتی حدود 10 هکتار است که عمارتی چهار طاقی شکل در مرکز آن قرار دارد. زمانی که سد آبگیری می شود این عمارت به صورت کامل زیر آب می رود و تنها سقف آن بیرون از آب قرار دارد.

چهار طاقی وسط دریاچه

این بنا از هشت دیوار به ابعاد تقریبی 3 در 4 متر در اطراف و یک دیوار مشبک در مرکز تشکیل شده و بر بالای آن آثار فواره و حوض موجود است. آبرسانی به این بنا از طریق لوله‌های سفالی که آب چشمه بالا دست را به آنجا هدایت می‌کرد انجام شده بود. این بنا دارای دو نوع کاربرد است. یکی از این کاربرد ها، کاربرد فنی بنا است که به این صورت عمل می کند؛ که هرگاه احساس می‌شد که مخزن سد، حداکثر آبگیری را انجام داده است و انرژی پتانسیل آب در حال فشار بر روی دیوار سد است، آب از دریچه خروجی سد تخلیه نگردد، زیرا در آن حالت تخلیه آب از دریچه، موجب تخریب بیشتر سد می‌شده است. ساخت تونل زیر زمینی در زمان صفویه و مرتبط کردن آن به دیوار مرکزی چهارطاقی و همچنین خارج کردن تونل به فاصله 150 متری پایین دست دیواره سد، که در زمان ازدیاد فشار آب، امکان باز کردن دهانه کانال سرپوشیده وجود داشته، موجب می شد که فشار آب از دیواره سد کم شود و به سمت مرکز، هدایت شود. در نتیجه، آب از طریق جرز مرکزی مکش و آنگاه از طریق کانال سرپوشیده در قسمت پایین سد تخلیه می ‌شد. کاربرد دیگر بنای چهار طاقی، تفریحی بوده است. در همین راستا از منتهی‌الیه باغ، پله آجری برای دسترسی به آن وجود داشته  است و همچنین بقایای پایه های پلی چوبی در داخل مخزن سد دیده می شود.

محوطه گلباغ یا ایستگاه توزیع آب

این محوطه در فاصله 600 متری از باغ و در امتداد یک شیب قرار قرار دارد، به این صورت که، شیب را بریده و آن را به صورت یک سطح تقریبا صاف در آورده‌ اند. این محوطه در حدود 10 متر نسبت به باغ اختلاف ارتفاع دارد. منطقه گلباغ در حدود 3500 متر مربع مساحت دارد و بر اساس بقایای معماری برج محوطه گلباغ در دوره صفویه، به لحاظ اهمیت در امر آبرسانی، توسط نگهبانانی محافظت شده است.

کاخ باغ عباس آباد

در فاصله 1.5 کیلومتری در شمال باغ بر روی کوهی مشرف بر دشت بهشهر و خلیج میانکاله، آثاری از بنایی دیده می شود، که معماری آن به دوران صفوی تعلق دارد. این بنا از طریق جاده ای سنگفرش به باغ متصل می شود. ابعاد اولیه پلان شناسایی شده 50×40 متر و در ساخت آن از مصالحی مثل سنگ و آجر استفاده شده است. بر اساس موقعیتی که این بنا دارد و تحقیقاتی که در آن انجام شده است، احتمال می دهند که این بنا کاخ پادشاهی در دوران صفوی بوده باشد. در این محل آثاری مانند سفال‌های پوشش بام لعابدار با لعاب‌های آبی، آبی فیروزه‌ای، سبز و قهوه‌ای پیدا شده است.

حمام تاریخی عباس‌آباد

یکی دیگر از بناهای تاریخی که در مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد وجود دارد بنای حمام تاریخی است. این بنا در ضلع غربی باغ و متصل به آن و در سطحی پایین‌تر از باغ، با مساحتی برابر با 160 متر مربع قرار دارد. پوشش سقف بنای حمام گنبدی شکل بوده و مصالح عمده ای که در ساخت این بنا استفاده شده، آجر است و همچنین تزیینات کاشی و ملاط ساروج در آن به چشم می خورد. یکی از بخش های این حمام گرمخانه است که در ضلع جنوب شرقی فضای میاندر حمام قرار دارد. این گرمخانه دارای حوض های زیادی است که این موضوع نشان از اختصاصی بودن هر یک از آنها دارد. تزئیناتی که در گرمخانه به کار رفته است شامل کاشی با لعاب‌هایی با رنگ های مختلف می شود. از ویژگی های این بنا می توان به نحوه آبرسانی آن اشاره کرد. روش آبرسانی به این گونه بود که آب از قسمت شرقی بنای حمام از طریق لوله ‌های سفالی، که تنبوشه نامیده می شوند و در داخل دیوار های بنای حمام قرار دارند، بعد از عبور از ضلع شمالی دیوار حمام، وارد ضلع غربی می شد و خزانه آب گرم را پر می‌کرد، پس از آن آب در خزانه بعد از گرم شدن از طریق لوله‌های سفالی (تنبوشه)، دیگر حوض‌های موجود فضای گرمخانه را پر می کرد.

برج های آجری

در مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد دو برج آجری دیده می شود که قطر آنها 7 متر و ارتفاعشان 14 متر است. مصالح عمده این دو برج، ملاط ساروج و آجر با ابعادی برابر با 5×26×26 سانتی متر است. ساخت این برج ها نیز به دوران صفویه بر می گردد. این برج ها علاوه بر استفاده برای نگهبانی به عنوان سازه ای مهندسی شده نیز کاربرد داشتند و برای جلوگیری از ضربات قوچی شکل سیالات، مد نظر قرار گرفته بودند.

آسیاب آبی مجموعه

این بنا به فاصله تقریبی 5/1 کیلومتری جنوب باغ در میان دو رود پر آب قرار دارد و نحوه کارکرد آن این گونه بود، که آب از طریق کانالی سر پوشیده به سمت کانالی رو باز آجری به طول 100 متر هدایت می شد، سپس با یک شیب مناسب به سمت چرخ آسیاب حرکت می کرد و موجب به حرکت در آمدن پره ‌های چرخ می‌شد. مصالحی که در ساخت این سازه استفاده شده است شامل سنگ، آجر و ملات ساروج می شود. آجرهایی که در آن بکار رفته ابعادی برابر با 5×26×26 سانتی‌متر دارد. برای اینکه به این آسیاب رسید باید از یک جاده سنگفرش استفاده کرد.

برای سفر به بهشهر یکی از بهترین گزینه های استفاده از اتوبوس است و برای خرید بلیط اتوبوس بهشهر می توانید از مستر بلیط کمک بگیرید.

راه های دسترسی به مجموعه

همانطور که گفتیم مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد در 9 کیلومتری شهر بهشهر قرار دارد، برای رفتن به این مجموعه بهترین گزینه خودرو شخصی و یا تاکسی است.

بازدید از مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد

درب مجموعه باغ ‌های عباس‌آباد دیدنی همه روزه به روی بازدیدکنندگان باز است و برای دیدار از آن نیز باید مبلغی بپردازید که این هزینه برای مسافران ایرانی و خارجی متفاوت است. پیشنهاد می کنیم در صورت سفر به بهشهر این مجموعه را از یاد نبرید و حتما دیداری از این مکان داشته باشید.