یکی از باستانی ترین و کهن ترین مناطق گردشگری در ایران، استان فارس است که در جای جای خود بناهای تاریخی و کهن گذشته را به یادگار دارد و آثار تاریخی آن نیز دارای قدمت بسیار زیادی هستند. مجله مستر بلیط به شما پیشنهاد می کند حتما قبل از سفر با مناطق تاریخی این شهر آشنا شوید.
یکی نقاط تاریخی و بسیار با ارزش که برای اکثر گردشگران بسیار زیبا و جذاب است، کاخ اردشیر بابکان نام دارد که در شهرستان فیروز آباد واقع گشته است. فیروز آباد یکی از مناطق عشایری و مهم در کشورمان به حساب می آید و به علت داشتن آثار فرهنگی و تاریخی متعدد و منحصر به فرد و همچنین جاذبه های طبیعی مانند مرواریدی در استان فارس می درخشد.
تاریخچه کاخ اردشیر بابکان
یکی از آثار تاریخی بسیار ارزشمند که از دوران ساسانیان برجای مانده، کاخ اردشیر بابکان در شهرستان فیروز آباد استان فارس است که دارای ساختار و معماری فوق العاده و توجه گردشگران و علاقمندان داخلی و خارجی را به خود جلب کرده است.
می توان گفت کاخ اردشیر بابکان یکی از مهم ترین آثار تاریخی در فیروز آباد، در سه کیلومتری فیروزآباد، است، این کاخ باستانی اخیرا در فهرست میراث جهانی نامش ثبت شده، و همچنین در سال ۱۳۱۰ در فهرست آثار تاریخی کشور نیز نام این بنا به ثبت رسیده است.
در گذشته بنا به گفته افراد کاخ اردشیر بابکان به عنوان کاخ کاربرد نداشته و از آن با عنوان آتشکده نام برده می شده چرا که بنابر اعتقاد اهالی گذشته هر بنای تاریخی و مهم که در کنار آب ساخته می شد، محل پرستش الهه آب( آناهیتا) بوده است.
اما با این حال برخی اسناد و مدارک دال بر کاخ بودن بنا وجود دارد. بنابر گفته استاد پیرنیا، که در حال حاضر یکی از معروف ترین باستان شناسان در کشورمان هستند، باستان شناسان غربی در تلاش اند که این بنا را به عنوان کاخ معرفی کنند این در حالی است که استاد پیرنیا کاملا آن را رد می کند و بر این عقیده است که این بنا، فضا و مشخصه های کاخ را دارا نیست.
علاوه بر این یکی از دلایل مهمی که کاخ اردشیر بابکان با نام «آتشکده فیروزآباد» شناخته می شود نیز این است که این کاخ در کنار چشمه «قمپ آتشکده» قرار گرفته است.
در هر صورت این کاخ، آتشکده فیروزآباد و یکی از آتشکده های بزرگ در استان فارس محسوب می شود و در اسناد و متون گذشتگان به عنوان آتشکده اعظم از آن یاد می شود، برخی از باستان شناسان بر این باورند که کاخ اردشیر بابکان در گذشته پایتخت جمشید بوده، چرا که در زمان گذشته اردشیر بابکان، سلسه ساسانی را بنیان گذاری کرد و در این کاخ اقامت رسمی داشته است.
در گذشته فیروز آباد را با نام «شهر گور» می شناختند و شهری بزرگ و دارای حصارهای عظیم بوده که در مقایسه با زمین های اطراف نسبتا در گودی واقع شده بود، در زمان حمله وقتی که اسکندر دید به سرزمین پارس و به حصار شهر نمی تواند دسترسی یابد، مسیر آب رودخانه ای را که از کوه جریان داشت را به سمت شهر تغییر داد و به این روش شهر تبدیل به یک دریاچه شد، این دریاچه ایجاد شده تا قرن ها بعد باقی ماند تا این که اردشیر با تمهیداتی که اندیشیده بود اقدام به تخلیه دریاچه کرد و به جای گور شهر، شهری جدید را بنا نهاد.
شهری که اردشیر بنا کرد شهر «اردشیر خوره» نام گرفت. اما متاسفانه زمانی که اعراب به ایران حمله کردند شهر اردشیر خوره به طور کلی ویران شد، حاکم شهر که فردی به نام عضدالدوله دیلمی نام داشت بر اعراب مسلط شد و در راه آبادانی شهر قدم برداشت، بعد از تمام این اتفاقا شهر فیروزآباد نام گرفت، در دوران ساسانیان یکی از بناهای مهمی که ساخته شد کاخ اردشیر بابکان است و دارای قدمتی ۱۸۰۰ ساله است.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
کاخ اردشیر بابکان تقریبا زیر بنایی ۱۰۴ در ۵۵ متر دارد. این بنای باستانی دارای سه قسمت است، یک حیاط با دو ایوان و تالارهای اطرافش، علاوه بر این یک ایوان مرتفع و سه تالار تو در توی گنبدی شکل دارد، این ها سه قسمت اصلی از کاخ اردشیر بابکان هستند، در زمان گذشته در معماری کاخ اردشیر بابکان مصالح با شکوه و مهم آن عصر که اعمم از کاشی و گچ بودند، به کار رفته اند و زیبایی کاخ را فوق العاده کرده اند. می توان گفت نخستین بنایی که به دوران ساسانیان تعلق دارد کاخ اردشیر بابکان است که دارای گنبد و ایوان است.
در ساخت این بنای باستانی معماران و هنرمندان دوران ساسانی قسمت های مختلف بنا را از سنگ های نیمه تراش ساخته اند و سبک و سیاق خود را به رخ کشیده اند، یکی دیگر از مهارت های ناب ایرانی تزئینات گچ بری زیبا و منحصر به فرد است که در این کاخ خودنمایی می کنند، اما نکته قابل اهمیت و جالب این که درباره کاخ اردشیر بابکان وجود دارد، استحکام تزئینات آن است چرا که با گذشت سالیان دراز که از زمان ساخت این بنای تاریخی می گذرد، قسمت های زیادی از آن در بالای دیوارهای درونی همچنان استحکام و مقاومت خود را حفظ کرده اند.
در بخش بالای ایوانچه ها و درگاه ها گیلوئی های قرار دارند که شبیه به سبک درگاه های تخت جمشید هستند، در قسمت شرقی کاخ اردشیر بابکان چهار عمارت گنبدی شکل وجود دارند که دارای سقفی به شکل دایره هستند و به قطر یک متر باز است.
علاوه بر اینها در بخش شمالی کاخ چشمه ای جوشان قرار دارد که مانند یک استخر طبیعی به چشم می خورد، وجود داشتن ورودی در کنار دیواره شرقی کاخ یکی از علت های آبادانی کاخ ساسانی و شهر گور است، علاوه بر این در فاصله نه چندان دور از کاخ اردشیر یک آتشکده قرار دارد که برای انجام مراسمات مذهبی کاربرد دارد، وجود داشتن چهار عنصر آب، آتش، هوا و خاک یکی از مزایای بی نظیر این مکان از نظر اهالی آن دوره بود.
از سنگ های میخکی در راهروها، ایوان و پایه بنا استفاده شده است، ستون های دیوارهای بیرونی کاخ به طاق متصل هستند، این دیوارها هیچ گونه پنجره ای ندارند و معماران آن ها را کاملا محکم و به شکل دژ مستحکم بنا کرده اند. در واقع نقشه اصلی این کاخ متاثر از دوران هخامنشیان است، عناصر بنیادین کاخ در قالب معماری اسلامی در ایران به حیات خود ادامه داد. کاخ اردشیر بابکان دو مجموعه مسکونی و اداری دارد و کاملا جداگانه بنا شده، اما در عین حال به یکدیگر متصل بودند.
در کاخ اداری سبک معماری اشکانیان به شکل ایوان بزرگ و باز دیده می شود، و نوآوری اصلی معماران ساسانی طاق بندی سه کنج سرسرای چهارگوش گنبددار است. تالار اصلی پادشاه و تختگاه در همین سرسرا است، از تزئیناتی که در داخل کاخ دیده می شود، مشخص است که در گچ بری های ظریف قرنیزهای روی ستون ها، از قرنیزهای سنگی مربوط به تخت جمشید تقلید شده است.
نکته شگفت انگیز و جالب دیگر در ساخت این بنا خیشخان ( بادگیر) است که بر روی دیوارهای کاخ وجود دارد و وظیفه جریان یافتن هوا در اتاق ها و تالارها را بر عهده داشت.
شرایط بازدید
علاقمندان می توانند برای بازدید از کاخ اردشیر بابکان در تمام روزهای سال از ساعت ۸ صبح تا ۶ بعد از ظهر به این مکان بروند، برای بازدید از گردشگران هزینه ای دریافت نمی شود و بازدید برای عموم کاملا آزاد است، اگر در فصول مناسب سال به شهر فیروزآباد سفر کنید به راحتی در طی مسیر چادرهای ایل قشقایی به چشم می خورند، و از این طریق می توانید اندکی با آداب و رسوم و فرهنگ قشقایی ها آشنا شوید.
مستر بلیط به شما پیشنهاد می کند در عید نوروز و فصل بهار به شهر فیروزآباد سفر کنید. همان طور که می دانید استان فارس معروف به عطر بهار نارنج هایش است و در بهار این استان بسیار تماشایی و زیبا می شود علاوه بر آن بهار فصلی است که به راحتی بتوانید بدون دغدغه به بازدید بپردازید.
راه های دسترسی به کاخ اردشیر بابکان
برای سفر به این مکان تاریخی ابتدا لازم است بلیط اتوبوس خود را تهیه کرده و سپس از جاده شیراز به سمت فیروزآباد بروید بعد از این که از قلعه دختر عبور کردید به راحتی به کاخ اردشیر بابکان می رسید و از دیدنی ها و جاذبه های اطراف آن می توانید بازدید کنید.
دیدگاهتان را بنویسید