قلعه زائر خضرخان؛ معرفی + راه های دسترسی

تنگستان یکی از شهرهای ایران است که به خاطر قیام دلیرانه مردم این شهر در سال 1293 شمسی بر علیه انگلستان شهرتی خاص دارد. در دوران جنگ جهانی اول علی رقم اعلام بی طرفی از سوی حکومت ایران، این موضوع از طرف انگلیسی ها مورد بی توجهی قرار گرفت و نیروهای خود را وارد جنوب کشور کردند.

این موضوع آغاز نبردی سنگین بین مردم این خطه با انگلیسی ها شد. این اقدام انگلیسی ها بر مردم منطقه بوشهر بسیار گران آمد. لذا برای مبارزه با آنها، سران قیام: ریئسعلی دلواری، زائر خضرخان تنگستانی، شیخ حین خان چاه کوتاهی و میرزا محمد خان غضنفرالسلطنه باهم متحد شدند.

مبارزات منسجم پیکارگران با نیروهای اشغالگر، تا شهریور 1297 ادامه یافت و در جنگ مشهور به سربست چغادک، به شکست مبارزان انجامید و ناگزیر به عقب نشینی از شهر شدند و به کوهستان ها پناه بردند ولی انگلیسی ها نیز بوشهر را تخلیه کردند.

از آنجایی که این شهر دارای این تاریخی به این غنی است آثار تاریخی متعددی در آن یافت می شود، قلعه ای نیز از این زمان به جای مانده که منسوب به یکی از سران این مبارزات یعنی زائر خضرخان تنگستانی است که در این بخش از مجله مستر بلیط به سراغ آن رفته ایم.

معرفی قلعه زائر خضرخان

این قلعه در شمال شهر اهرم از توابع تنگستان قرار دارد و در زمان حمله انگلیسی ها به بوشهر از آن استفاده می شد و در خدمت نیروهای مبارز تنگستان قرار داشت. این قلعه را بر فراز تپه ای در شمال شهر اهرم ساخته اند و زمانی به عنوان محل زندگی مبارزان این جنگ مود استفاده قرار می گرفت.

در این دوران اسرای انگلیسی، در کمال احترام برای معاوضه با اسرای خودی، در این قلعه نگهداری می شدند و چند باری مورد اصابت توپ قرار گرفت که هنوز جای این توپ بر روی برج غربی آن قابل مشاهده است.

این قلعه با نام قلعه کلات نیز شهرت دارد و همانطور که گفته شد آن را  منسوب به یکی از سران مبارزات علیه استعمار به نام زائر خضر خان تنگستانی می دانند و همچنین تاریخ ساخت آن مربوط به اواخر دوران قاجار است. به خاطر شهرت و اهمیت تاریخی که این بنا دارد در تاریخ ۲۷ مرداد ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۹۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

زائر خضر خان کیست؟

زائر خضر خان یکی از مبارزان علیه استبداد انگلستان در جنوب ایران بود و به امیر اسلام شهرت داشت. او در سال 1241 هجری شمسی در دهستان باغک از توابع تنگستان به دنیا آمد و فرزند حاج محمدعلی از مخالفان انگلستان بود.

وی پس از کشته شدن رئیس علی دلاوری همچنان به مبارزه ادامه داد و در سال ۱۲۹۷ خورشیدی به کمک شیخ حسین خان چاه کوتاهی (سالار اسلام) و غضنفرالسلطنه برازجانی مانع عبور انگلیسی ها از تنگستان و رفتن به برازجان شد.

در این جنگ زائر به کوه‌های خائیز پناهنده شد و پس از گذشت یک سال دوباره به اهرم بازگشت و ضابطی آنجا را برعهده گرفت. وی در سال 1301 شمسی در اهرم به دست یکی از نزدیکانش به همراه پسرش به قتل رسید.

معماری قلعه زائر خضرخان

این قلعه دارای پلانی مستطیل شکل است و در چهار گوشه آن برج هایی قابل مشاهده هستند که از آنها به عنوان مکانی برای دیده بانی استفاده می شد و کاربرد آنها برای بالا بردن امنیت داخل قلعه بود . علاوه بر این در داخل قلعه تاسیساتی برای رفاه ساکنان آن وجود داشت.

برای ساخت این برج از خشت و گل استفاده کرده اند که یکی از اصلی ترین مصالح ساخت بناها در گذشته به خصوص در نواحی گرمسیری و جنوبی ایران بوده است. استفاده از این مصالح جهت خنک ماندن داخل ساختمان بود.

راه های دسترسی به قلعه زائر خضرخان

این قلعه در شهر اهرم استان بوشهر از توابع تنگستان قرار دارد، پس اگر تمایل به دیدن آن دارید، باید به این شهر بروید. دسترسی به این قلعه از طریق وسایل حمل و نقل عمومی درون شهری امکان پذیر است و به راحتی می توانید خود را به این نقطه از شهر برسانید.

شرایط بازدید

بازدید از این قلعه هزینه ای برای شما به همراه ندارد، تنها نکته ای که باید به آن توجه کنید دیدار از آن در طول روز است.