شادیاخ کجاست؟ همانطور که می دانید کشور عزیزمان ایران مهد تمدن و فرهنگ است به طوری که می‌توانید در جای جای آن با وجود مکان ها و جاذبه های تاریخی و باستانی به این موضوع پی ببرید.
نیشابور هم یکی از این مکان ها و شهرهای تاریخی است اگر روزی با تهیه بلیط قطار نیشابور به این شهر سفر کردید می‌توانید تمامی آثار باستانی و تاریخی به جای مانده از دوره‌های مختلف شاهان کشورمان را ببینید. جالب است بدانید که نیشابور را مینی پایتخت فرهنگی ایران بر می شمارند. نیشابور شهری است که با شنیدن نامش به یاد عطار و خیام خواهیم افتاد یعنی دو شاعر به نام و معروف کشورمان.
برای کشف آثار تاریخی کاوش های بسیاری بر روی آثار باستانی نیشابور انجام شده است. نتیجه آهنگ کشف آثار بسیار ارزشمندی در این شهر می باشد. اگر قصد دارید تا با این منطقه باستانی بیشتر آشنا شوید در ادامه با مجله مستر‌بلیط همراه باشید. همانطور که می دانید شادیاخ از دو کلمه شادی و کاخ تشکیل شده است و به معنی شادی آفرین می باشد. در گذشته این بنا را با نام های شاد کاخ یا شاد جهان و یا شادمهر نیز می شناختند.
در طی تحقیقاتی که باستان شناسان و کاوشگران در این منطقه انجام داده‌اند اسکلت هایی از هم متلاشی شده را کشف کردند مشخص می کند که شاید در زمان‌های گذشته زلزله های بسیار شدیدی در این منطقه رخ داده است این زلزله پیش از حمله مغول ها صورت گرفته است.
از دیگر آثار تاریخی و باستانی که در این منطقه کشف کرده‌اند می‌توانیم به پیکره‌ای سفالی، سفالینه های مختلف، انواع آثار گچبری شده فضاهای کارگاهی مانند مثل آهنگری و عصاره کشی شیره انگور اشاره نماییم. اگر به این دست از مطالب علاقه مند هستید پیشنهاد می کنیم حتما از مطالب مجله مستر بلیط استفاده کنید.
تاریخچه شادیاخ
همانطور که گفتیم شادیاخ از دو کلمه شادی و کاخ تشکیل شده است که به معنی شادی آفرین می باشد. در واقع شادیاخ نام باغی است که در ضلع راسته نیشابور قدیم قرار گرفته بود و درود در ضلع های شمالی و غربی آن در جریان بوده است که شادی و طراوت بسیاری به آن بخشیده است.
وسعت شادیاخ بیش از ۲۶ هکتار و در جنوب شرقی نیشابور قرار گرفته است. این باغ بزرگ به دستور شخصی به نام عبدالله بن طاهر احداث شده است. در آن زمان نیشابور در آن حکومت می کرده به همین خاطر در اطراف آن محوطه کاخ ها و خانه های قدیمی بسیاری وجود دارد بسیاری از آن ها پس از سال ها پیدا شدند.
همانطور که در قسمت بالا گفتیم کاوشگران اسکلتهای از هم متلاشی شده بسیاری را پیدا کردند که نشان از این دارد که یک زلزله بسیار مهیب در این منطقه رخ داده همینطور بر اساس اسناد تاریخی به جای مانده مشخص شده است که افراد بسیاری تا سال ۶۹۶ هجری قمری در این منطقه زندگی می‌کردند.
منطقه باستانی شادیاخ تاریخ پر فراز و نشیبی را به خود دیده است و در دوره‌های حکومتی صفاریان و سلجوقیان و روحانیان جزو مراکز اصلی حکومت ایشان بوده است. بر اساس تحقیقات گسترده بر روی کاوشهای کشف شده مشخص شده است که این منطقه جذب واحدهای اصلی تولیدات صنعتی بوده است. منطقه باستانی شادیاخ در سه کیلومتری نیشابور واقع شده است و منزل شمالی به کوه های بینالود منتهی می‌شود.
جالب است بدانید که در رشته کوه‌های بینالود یک رود بسیار خروشان وجود داشته که در گذشته آب مردم از طریق همین رودخانه تامین می‌شده است بر اساس اسناد تاریخی در گذشته در هر خانه یک کانال آب وجود داشته که به واسطه چاه‌های موجود در هر خانه قابل دسترس بوده است تمام این ها دست به دست هم دادند تا رونق کشاورزی مردم در آن زمان بهتر باشد.
جالب است بدانید که در قرن سوم هجری شادیاخ متولد شد و تا پیش از آن منطقه ای با چنین نام وجود نداشت. به گفته تاریخ نویسانی که نوشته های شان به جای مانده است مشخص شده که در این منطقه کاخهای بسیار متعدد و باشکوهی وجود داشته که متاسفانه در حال حاضر بیشتر آنها تخریب شدند و چیزی از آن باقی نمانده است،
علت اصلی آن زلزله مهیب و وحشتناکی بوده که در سال ۵۴۹ قمری بیشتر قسمتهای شادیاخ را با خاک یکسان می کند. پس از زلزله مردم دست به دست هم می دهند و تا یک سال بعد بیشتر قسمتهای شادیاخ را تعمیر می‌کنند اما متاسفانه حمله مغول ها و جنگ های متعدد باز هم موجب تخریب این منطقه می‌شود.
نقشه و قسمت های مختلف شادیاخ
نیشابور یک شهر تاریخی و باستانی است که بیشتر بافت تاریخی آن در منطقه شادیاخ واقع شده است، و جالب است بدانید که آرامگاه خیام و عطار نیشابوری هم در نزدیکی همین منطقه قرار دارد. در سال ۱۳۷۹ بود که کاوشگران تصمیم گرفتند تحقیقات خود را بر روی این منطقه آغاز نمایند و پس از آن آثار بسیاری کشف نمودند آثاری همچون تالار عام، آثار آهنگری و شیشه گری و سفالگری و همان اس کلاس های متلاشی شده که در بالا هم با آنها اشاره داشتیم. پس از کشف این آثار یک موزه در نزدیکی محله شادیاخ احداث نمودند تا تمامی این آثار را برای عموم مردم به نمایش بگذارند.
تمامی کاوش هایی که در منطقه باستانی شادیاخ انجام شده دارای فصلهای مختلف است، برای مثال از فصل هفتم تا ششم کاوش ها که تقریباً از سال ۱۳۷۹ شروع شد و تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت آثار بسیاری کشف نمودند و فصل هفتم آن هم مربوط به سال ۱۳۹۰ می باشد. تمامی این کاوش ها و تحقیقات نشانگر فرهنگ و نحوه زندگی مردم در گذشته است.
از دیگر آثار مهمی که کشف شده است و به نمایش گذاشته اند می توانیم به زیورآلات تزیینی آن زمان و همچنین کارگاه های مخصوص سفال پزی و آجر پزی اشاره نماییم. البته بیشتر تحقیقات باستان شناسی در قسمت جنوبی دروازه شادیاخ صورت گرفته است بر اثر همین تحقیقات به برج‌های اطراف دروازه و همچنین مجموعه معماری کاخ دست پیدا کردند.
در طی این تحقیقات آثاری هم از دوره سلجوقی ها و خوارزمشاهی ها پیدا شده با توجه به آن می توان به نحوه زندگی مردم آن زمان پی برد از جمله این آثار عبارتند از آذوقه هایی که برای زمستان نگهداری می کردند. چند تالار اندرونی و اتاق های مسکونی و چند کاخ و صحن.
قطعاً زمانی که وارد منطقه شادیاخ می شوید اولین چیزی که نظرتان را جلب می کند معماری تالار آن است که در بخش مرکزی قرار گرفته و دارای پلانی با چهار ایوان است، تمامی حیوان ها با گچبری های بسیار زیبا و کتیبه های نفیس مزین شدند اما متاسفانه بخشی از این تزیینات بر اثر همان به وقوع بلایای طبیعی مانند زلزله از بین رفته و تنها بخشی از گچبری ها و چند کتیبه به جای مانده است.
شرایط بازدید
برای بازدید از منطقه باستانی شادیاخ باید از ساعت ۷ صبح تا ۹ شب به آنجا بروید، اما پیشنهاد می کنیم برای اینکه بتوانید از تمام قسمت های آن به خوبی دیدن کنید صبح یا عصر آنجا بروید.
دیدگاهتان را بنویسید