نقش رجب؛ معرفی + راه های دسترسی

نقش رجب کجاست؟ مرودشت یکی از شهرهای استان فارس که در چند کیلومتری این شهر قرار گرفته است. این شهر جزو شهرهای تاریخی ایران است که آثار تاریخی بسیاری را در خود جای داده است. آثاری از دورن کهن و باستان که نمایانگر روش زندگی افراد در دوران پیش از میلاد است.

افراد بسیاری از سراسر ایران و جهان تنها برای دیدار از این آثار رهسپار مرودشت می شوند. در این بخش از مجله مستر بلیط به بررسی یکی از آثار تاریخی مرودشت یعنی نقش رجب می پردازیم. پس اگر از دوستداران فرهنگ و رسوم گذشته ایران هستید بهتر است تا انتهای این مطلب را مطالعه نمائید.

معرفی نقش رجب

نقش رجب در 13 کیلومتری شهر مرودشت و در کنار جاده شاهی قرار دارد که از حکاکی ها نقش برجسته های فوق العاده ای تشکیل شده است. جاده شاهی شاهراهی بوده که در بیست و پنج قرن پیش، شوش یکی از پایتخت‌های شاهنشاهی ایران را به شهر سارد پایتخت لیدی در غرب شبه جزیره آناتولی فعلی می رشانده است.

در این محل در دامنه کوه یک محوطه روباز که شبیه به غار است وجود دارد که در سه قسمت از آن آثاری حکاکی شده از تاجگذاری شاهان ساسانی ایجاد شده است.

جلو نقش رجب میدان گاه وسیعی است که حدس زده می شود زمانی آباد و خانه‌هایی در آنجا وجود داشته‌است و حجاری آبی که در کوه نقش رجب دیده می‌شود این ذهنیت را تقویت می‌نماید که چشمه آبی در آنجا وجود داشته و به ‌طور کلی تفرجگاه با طراوتی بوده که دو تن از شاهان ساسانی نقش مراسم تاجگذاری خود را در آنجا بیادگار گذاشته اند.

شاید به توان از دلایل وجود این حکاکی ها در اینجا به نزدیکی نقش رجب به استخر اشاره کرد و اینکه استخر شهر زادگاه اردشیر و نیاکان آنها بوده پس مراسم تاجگذاری در این شهر انجام شده است و به همین جهت نقوش و تصاویری از این گونه مراسم در نقش رستم و نقش رجب به یادبود گذارده‌اند.

اردشیر بنیانگذار شاهنشاهی ساسانی در سه نقطه مراسم تاجگذاری خود را به تصویر کشیده است که یکی در همین نقش رجب، دومی در نقش رستم و سومی در تنگاب فیروزآباد است. به هر یک از این بخش ها مجلس اطلاق می شود. در ادامه شرحی مختصر از هر مجلس ارائه می دهیم.

مجلس اول

این مجلس در قسمت شمالی این محل و 5/1 متر بالاتر از سطح زمین قرار گرفته است. بر روی آن تصویری از شاهپور اول دومین پادشاه سلسله ساسانس در حال تاجگذاری دیده می شود. شاهپور سوار بر اسب بزرگی است و در پشت سر او 9 نفر ایستاده اند که به احتمال زیاد از بزرگان کشور بوده اند.  این افراد برای همراهی شاه در مجلس تاجگذاری آمده اند تا در جشن و پایکوبی مربوط به تاجگذاری شرکت کنند.

بر روی سینه اسب شاهنشاه چهار سطر به خط پهلوی ساسانی حکاکی شده و نزدیک آن شش سطر خط یونانی به همان مضمون کنده شده‌ است. مضمون سنگ نبشته چنین است: «اهورامزداپرست، خداوندگار شاپور، شاهنشاه ایران و انیران، فرستاده از طرف خدا، پسر اهورامزداپرست خداوندگار اردشیر شاهنشاه ایران و انیران، فرستاده از سوی خدا، پسر خداوند پاپک شاه».

مجلس دوم

در این مجلس که در وسط دو مجلس دیگر قرار دارد می توانید تصویری از اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانی را ببینید. این مجلس ارتفاعی برابر با 5/4 متر دارد و در تصویر آن شاهد هشت نفر مرد و زن، کودک هستید که برای دیدار از تاجگذاری پادشاه آمده اند در قسمتی دیگر از تصویر روحانی عالی مقام «موبدان موبد» یا مظهر اهورامزدا را می بینید که در حال بخشیدن تاج به پادشاه است.

اگر به پشت سر شاه نگاه کنید دو نفر را می بینید که یکی از ملازمان دربار است که مگس پرانی در دست دارد و دیگری از بزرگان کشور است که به حالت احترام ایستاده قرار دارد. دو کودک در جلوی پادشاه و روبروی هم قرار دارند که یکی به ظاهر ولیعهد و فرزند شاه است.

مظهر اهورامزدا در حالی که با یک دست در حال دادن تاج به پادشاه است با دست دیگرش عصای شاهنشاهی را به او تقدیم می کند و در پشت سر او دو بانوی درباری ایستاده اند که در حال برگزاری مراسم احترام هستند. خارج از این مجلس، در سمت چپ، تصویر کنده کاری شده فردی را می‌بینیم که دست راست را بحال احترام برداشته و سنگ نبشته‌ای را نشان می‌دهد، این نبشته سی سطر دارد و به خط پهلوی ساسانی است که در حدود بیست سطر آن کاملاً سالم و بقیه از بین رفته ‌است.

سنگ نبشته مربوط به کرتیر موبد موبدان، بزرگترین روحانی آن عصر که  تصویر هم احتمالا از خود اوست. کرتیر در این کتیبه خدمات دینی خود را به کشور شاهنشاهی شرح داده است. اهمیت این شخصیت مذهبی از آنجا معلم می شود که به جز شاهنشاهان ساسانی، کرتیر تنها فردی بوده که اجازه یافته است سرگذشته خود را در چند کتیبه بلند و کوتاه درج کند. سنگ نبشه نقش رجب کوتاهترین یادگار اوست که در میان دو سنگ نبشته اردشیر بابکان و شاهپور اول کنده شده است.

برای سفر به مرودشت می توانید از طریق قطار اقدام کنید برای این کار کافی است بلیط قطار مرودشت را از مستر بلیط تهیه کنید.

مجلس سوم

مجلس آخر تصویر شاهپور اول، فرزند اردشیر بابکان بنیانگذار سلسله ساسانی، که از سال 241 تا 272 میلادی در ایران سلطنت می کرد. در این تصویر شاهپور و مظهر اهورا مزدا هر دو سوار بر اسب دیده می شوند در حالی که شاهپور تاج را از مظهر اهورا مزدا می گیرد. به جز این دو جزئیات خاص دیگری در تصویر وجود ندارد و در اطراف نیز تزئینات کوچکی به چشم می خورد.

راه های دسترسی به نقش رجب

برای رسیدن به نقش رجب خود را به جاده مرودشت – ساروئی برسانید. بهتر است اینکار را با خودرو شخصی و یا تاکسی انجام دهید چون در این جاده به ندرت ماشین گذری پیدا می شود.

شرایط بازدید از نقش رجب

مدت زمانی که باید برا دیدار از این منطقه صرف کنید دو ساعت است. به علت نوع زمین های اطراف از کفش مناسب استفاده کنید. هزینه ورودی برای گردشگران خارجی 20 هزار تومان و برای گردشگران داخلی 3 هزار تومان است. در ضمن اگر در بهار و تابستان به بازدید از این منطقه می روید در ساعات 7.30 تا 20 بروید و در پائیز و زمستان در بین ساعات 7.30 تا 17 مراجعه کنید.

روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، 21 رمضان شهادت امام علی ، 28 صفر رحلت پیامبر ، 14 خرداد رحلت امام خمینی ، 25 شوال شهادت امام جعفر صادق نیز به طور کامل تعطیل است.