بافت قدیم بوشهر کجاست؟ معرفی + راه‌های دسترسی

بافت قدیم بوشهر یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری شهر بوشهر است که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند. این بافت متشکل از محله های بهبهانی، کوتی، دهدشتی و شنبدی می باشد و در دل شهر بوشهر واقع شده است.

می توان گفت بافت قدیمی بوشهردر میان انواع بافت های مسکونی ایران یکی از خاص ترین و جالب ترین ها است. در این قسمت از شهر بوشهر بناها و عمارت های متعددی وجود دارد که اکثرا مربوط به دوره حکومتی نادرشاه افشار هستند. با مجله مستر بلیط همراه باشید تا بیشتر با بافت تاریخی بوشهر آشنا شوید.

تاریخچه بافت قدیم بوشهر

بافت قدیم شهر بوشهر در راس جزیره مثلث شکل بوشهر واقع شده است و در کنار خلیج فارس قرار دارد. در گذشته نام گذاری محلات معمولا بر اساس قومیت هایی که در هر محله زندگی می کردند انجام می شد و هر محله یک بزرگ داشت و بر همین اساس بافت قدیم بوشهر به چهار محله بهبهانی، دهدشتی، کوتی و شنبدی تقسیم بندی شد.

این ناحیه از شهر بوشهر در فضایی به مساحت 38 هکتار به وجود آمده بود و بالغ بر 1000 خانه زیبا و خاص در آن واقع شده بودند که سبک به کار رفته در ساختمان های بافت سنتی در تمامی آن ها به چشم می خورد. مورخان معتقد هستند که بافت قدیمی شهر بوشهر قدمتی دیرینه دارد و به زمان  حکومت نادر شاه افشار باز می گردد.

در واقع در آن زمان که بوشهر از یک روستای کوچک ماهیگیری در اثر تاسیس پایگاه دریایی نادرشاه در خور شرقی بوشهربه بندری بزرگ و مهم تبدیل گشت. پس از این ماجرا روز به روز بندر بوشهر پیشرفت نمود و در دوره زندیه به دلیل نزدیکی به شیراز به عنوان پایتخت اهمیت بیشتری پیدا کرد.

دوره قاجاریه را می توان دوره اوج قدرت و شکوه بوشهر دانست، زیرا در آن دوره بوشهر به عنوان دروازه ورود ملل مختلف به ایران محسوب می شد و نقش تاثیر گذاری داشت.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

در بافت قدیمی شهر بوشهر بناها و عمارت های مختلفی وجود داشت که قدمت برخی از آن ها به دو قرن و نیم پیش باز می گشت. از جمله بناهای موجود در بافت قدیمی بوشهر می توان به عمارت های باشکوه و زیبا، اماکن مذهبی از جمله مساجد، کلیسا و حسینیه ها، ساختمان کنسولگری کشورهای مختلف، کوچه های زیبا و خاص، بازار قدیمی و سنتی شهر، آب انبارها و خانه هایی با معماری مطابق با بافت سنتی شهر و … اشاره نمود.

ساختار بناها در بافت قدیم بوشهر

به طور کلی ساختار بناهای تاریخی شهر بوشهر صرف نظر از اینکه  جنبه کاربردی دارند یا تزئینی از بخش های زیر تشکیل شده است که هر کدام با سبک خاص خود زیبایی دو چندانی به بنا ها می بخشند.

ورودی

ورودی ها مهم ترین بخش بناهای بافت تاریخی بوشهر هستند که دارای شکل های متفاوتی می باشند. برخی از این درها بسیار ساده بوده در حالی که بعضی دیگر پلکانی با نقش و نگار فراوان هستند. همچنین در هنگام ساخت گروهی از بناهای بافت قدیمی شهر دالان هایی به منظور اتصال ساختمان به حیاط مرکزی استفاده می کردند که نمای خاصی به بنا می بخشید.

حیاط

اکثر بناهای بافت قدیمی دارای حیاط های مرکزی بزرگ و زیبایی هستند و به ندرت در میان آن ها ساختمان های بدون حیاط به چشم می خورد. این حیاط ها معمولا پر از باغچه و درخت و چاه آب هستند و اتاق های بنا و عمارت دورتا دور آن ها شکل گرفته است.

اتاق ها

بیشتر بناهای این منطقه دو طبقه هستند و هر یک از این طبقات اتاق های زیبایی با کاربری های مختلف دارند. در آن زمان اتاق ها معمولا به صورت پنج دری، چهار دری، هشت دری، هفت دری، سه دری و .. ساخته می شدند. در این ساختمان ها غالبا اتاق های طبقه پایین مخصوص مستخدمان، انباری، آشپزخانه و .. بود اما اتاق هایی که در طبقه بالا قرار داشتند دارای تزئینات و گچ کاری های متفاوتی بودند و به عنوان اتاق مهمان، پذیرایی، تابستان نشین و .. مورد استفاده قرار می گرفتند.

فرورفتگی های بدنه بنا

در بدنه دیوارهای باربر ساختمان های بافت قدیمی بوشهر معمولا جرزها و فرورفتگی هایی به چشم می خورد که تاثیر بسزایی در تابش نور خورشید به داخل ساختمان دارند و به میزان قابل توجهی آن را کنترل می کنند.

تراس و شناشیل

از زیباترین قسمت های بناهای بافت قدیم بوشهر می توان به بالکن های چوبی و شناشیل اشاره نمود که چشم انداز بی نظیری دارند و نمادهایی از معماری دوران عثمانی  محسوب می شوند. این تراس ها به گونه ای طراحی شده اند که خارج از بدنه اصلی ساختمان قرار دارند و بدنه چوبی آن ها خنکای نسیم دریا را به داخل بنا هدایت می کند.

همچنین به عنوان سایه گیر نیز عمل می کنند و به این ترتیب میزان دمای اتاق را کاهش می دهند. شناشیل هایی که در ساختمان ها به کار می رود دارای ابعاد متفاوتی  از دو تا بیست متر هستند. با ساخت شناسیل ها می توان از وزش باد ها و نسیم استفاده کرد و از منظره زیبای بیرون لذت برد. علاوه بر این شناشیل ها منبع بسیار خوبی برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب به داخل ساختمان ها هستند.

سایه بان

سایه بان های چوبی نیز زیبایی خاصی به بناهای سنتی بخشیده اند و معمولا به شکل قائم، 45 درجه و افقی وجود دارند. در ساختمان های دارای سقف بلند معمولا از سایه بان های قائم استفاده می شود، در حالی که در حیاط های مرکزی از سایه بان های افقی استفاده می کنند. سایه بان های 45 درجه نیز معمولا در سقف شناشیل‌ها و سایه بان تراس ها به کار می روند.

پله ها

به طور کلی پله هایی که در ساختمان های قدیمی مورد استفاده قرار گرفته اند در سه مدل مستقیم، چرخان و جان پناه هستند. پله های چرخان بیشتر برای پله های منتهی به پشت بام مورد استفاده قرار گرفته اند اما پله های مستقیم غالبا به عنوان راه ارتباطی بین طبقات به کار می روند. از پله های جان پناه دار نیز معمولا بین دو عمارت به منظور برقراری ارتباط بین آن ها استفاده می کردند و بیشتر در محله های شلوغ کاربرد داشت. معمولا بر روی این پله ها مجسمه های با مفهوم و خاصی جهت زیبا سازی بافت محله قرار می دادند.

بازشوها

بازشوها به دو صورت ثابت و متحرک در بافت قدیم بوشهر کاربرد فراوانی داشت. قسمت ثابت این بازشوها معمولا به شکل مربع، مستطیل، دایره و مثلثی به همراه شیشه های رنگی بود که جلوه بی نظیری داشت و بخش متحرک آن ها نیز معمولا با توجه به موقعیت بنا و کاربرد آن به صورت دولنگه و چهار لنگه بود.

تمامی این عناصر در کنار یکدیگر موجب شده بودند که ساختمان های بافت قدیم بوشهر دارای نمایی بسیار زیبا و خیره کننده باشند. به شما پیشنهاد می کنیم در صورتی که بلیط اتوبوس بوشهر، هواپیما یا قطار آن را برای سفر به بوشهر انتخاب کردید حتما در مدت اقامت خود در بوشهری سری به بافت قدیمی آن بزنید.

شرایط بازدید از بافت قدیم بوشهر

بازدید از بافت قدیم بوشهر همه روزه به صورت 24 ساعته امکان پذیر است و برای عموم مردم رایگان می باشد. برای دیدن بافت سنتی بوشهر به زمانی حدود 2 الی 3 ساعت نیاز خواهید داشت و می توانید با تماشای آن با تاریخ و قدمت این خطه از ایران زمین و سبک معماری آن بیشتر آشنا شوید.

آدرس و نحوه دسترسی با مترو

بافت قدیم بوشهر در شمال غربی بندر بوشهر در نزدیکی خلیج فارس واقع شده است و با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مانند تاکسی و خودروهای شخصی می توان از آن بازدید نمود. اگر می خواهید به بندر بوشهر سفر کنید می توانید بلیط سفر خود را به صورت حضوری و یا غیر حضوری با مراجعه به سایت هایی مانند مستر بلیط تهیه نمایید و در سفر به بوشهر از جاذبه های گردشگری و دیدنی آن لذت ببرید.