پل سفید؛ تاریخچه+راه های دسترسی

یکی از معروف ترین نمادهای قدیمی شهر اهواز پل معلق یا پل سفید است که از روی رود کارون می گذرد. پل های متعددی از روی این رود زیبا رد شده اند اما در میان آن ها پل سفید نخستین پل ماشین رو کلان شهر اهواز و اولین پل معلق ایران و چهارمین پل معلق جهان محسوب می شود، همین مسئله موجب شده که از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.

این پل که ساخته دست مهندسان آلمانی  در سال 1315 است توجه گردشگران بسیاری را به خود جلب نموده و سالانه توریست های متعددی از سراسر نقاط ایران و جهان جهت بازدید از آن به شهر اهواز سفر می کنند. پل سفید اهواز با شماره 2493 درفهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. اگر می خواهید با این سازه تاریخی ارزشمند بیشتر آشنا شوید تا پایان با مجله مستر بلیط همراه باشید.

تاریخچه پل سفید

تا سال 1312 تنها پلی که بر روی رودخانه بزرگ کارون در شهر اهواز عبور می کرد پل سیاه یا همان پل فلزی راه آهن بود  که موجب اتصال بندرامام خمینی  به راه آهن سراسری کشور می شد.  در تاریخ 17 خرداد سال 1312 پروژه ساخت پل سفید اهواز به عنوان نخستین پل ماشین رو در اهواز آغاز شد. قرارداد ساخت این پل  توسط میرزا علی خان منصور وزیر طرق و شوارع ایران و اسکار لیندال و نماینده یک شرکت سوئدی تنظیم و امضا شد.

پس از عقد این قرار داد و تایید رسمی سفارت ایران در اسکتلهم  شرکت سنتاپ تمامی مصالح مورد نیاز ساخت پل را در اختیار شرکت سوئدی قرار داد و در مجموع  هزینه مورد نیاز جهت ساخت پل مورد نظر بالغ بر 5 میلیون و 780 هزار ریال محاسبه گردید. با تعیین موقعیت پل در روی رودخانه کارون در مهرماه سال 1313  مسئولیت ساخت آن به یک مهندس آلمانی همراه با همسرش واگذار گردید.

این زوج پروژه ساخت پل را آغاز نمودند و موفق شدند تا سال 1314 ساخت پایه های پل را به اتمام برسانند. اما متاسفانه به دلیل قرارداد ننگینی که در آن زمان  مظفرالدین شاه با ویلیام ناکس دارسی امضا نموده بود این پروژه مدتی تعطیل شد. بر اساس این قرارداد به مدت 60 سال امتیاز بهره برداری و استخراج نفت به غیر از شهرهای گرگان، مازندران، آذربایجان،  گیلان و خراسان به انگلستان واگذار گردید.

مدتی پس از عقد این قرارداد شرکت نفت ایران و انگلیس سهم سالیانه ایران را 302 هزار لیره اعلام کردند در صورتی که ایران در سال قبل بالغ بر 4 برابر این مبلغ از استخراج منابع نفتی خود سود کسب نموده بود و رضا شاه به نشانه اعتراض  قرار داد را لغو نمود و آتش زد. شرکت انگلیسی نیز در پاسخ به این اقدام رضا شاه تمامی تجهیزات و وسایلی که جهت ساخت پل به ایران منتقل کرده بود را پس گرفت و موجب شد پروژه ساخت پل سفید نیمه کاره بماند.

پس از این ماجرا مهندس آلمانی و همسرش تلاش های فراوانی برای ادامه پروژه کردند اما متاسفانه تلاش های آن ها بی نتیجه ماند و مهندس پس از مدتی سکته کرد و در گذشت. با به وجود آمدن این اتفاقات مقامات تصمیم گرفتند تکمیل پروژه را به شرکت دیگری واگذار نمایند اما همسر مهندس آلمانی خودش مسئولیت اتمام پروژه را قبول کرد و سعی کرد با در دسترس ترین وسایلی که در اختیار داشت پروژه را به اتمام رساند.

پل سفید اهواز بر اساس قرارداد اولیه باید در اسفند ماه 1314 به بهره برداری می رسید اما اتفاقاتی که رخ داد اتمام پروژه را به تعویق انداخت و ساخت پل در آبان ماه سال 1315 به اتمام رسید.

نخستین آزمایش پل سفید

اولین آزمایش این پل  در تاریخ 30 شهریور 1315 انجام شد و حدود چهار ساعت و نیم طول کشید و همسر مهندس آلمانی با ضمانت بیست و چهار ماهه و اینکه پل 50  سال عمر مفید خواهد داشت آن را تحویل داده. پل سفید که قرار بود راه اتصالی بخش شرقی اهواز به بخش غربی آن باشد در تاریخ 15 آبان سال 1315 افتتاح شد و مردم به راحتی می توانستند با عبور از روی آن به قسمت جدید شهر اهواز بروند.

البته در ابتدا قوانینی برای استفاده از پل لحاظ گردید که به موجب آن نباید بیش از یک ماشین در موقع عبور بر روی پل در حال حرکت باشد، سرعت اتومبیل ها باید حداکثر 5 کیلومتر در ساعت باشد و چندین درشکه پشت سرهم نمی توانند بر روی پل حرکت کنند. در حال حاضر حدود 80 سال از عمر پل سفید اهواز می گذرد و این پل همچنان با همان عظمت و شکوه اولیه بدون هیچگونه آسیب و مشکلی پا برجاست.

نقشه پل سفید

ساختار و معماری بی نظیر پل سفید آن را به اثر تاریخی بی نظیری در شهر اهواز تبدیل کرده که دارای شهرتی جهانی است. در ادامه بخش های مختلف این پل را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار می دهیم.

نام گذاری پل سفید

علت نام گذاری این پل به پل سفید رنگ سفیدی است که برای این پل انتخاب کردند. البته برخی آن را به دلیل دو هلالی که دارد با نام پل هلالی می شناسند. نام دیگر پل سفید اهواز پل معلق است، زیرا به نحوی طراحی شده است که بخش های هلالی آن نیروی وارده از عبور ماشین ها را به زمین منتقل می کنند و تنها تکان های کمی در پل احساس می شود.

پل سفید اهواز با معماری و بنای بی نظیری که داشت بسیار خاص و جذاب بود و نورپردازی هایی که اخیرا توسط تکنسین های حرفه ای ایتالیایی بر روی این پل انجام شد زیبایی آن را در دل شب دو چندان نموده و آن رابه یکی از مهم ترین جاذبه های گردشگری اهواز تبدیل کرده است.

ساختار پل سفید

این پل معلق که بر روی پایه های بتنی قرار گرفته است سازه ای تمام فلزی است که دارای 13 متر ارتفاع و بالغ بر 20 هزار متر طول می باشد. در پل سفید دو دهانه بزرگ وجود دارد که یکی از آن ها 136 متر و هلال دیگر 130 متر طول دارند. همچنین سه دهانه میانی پل نیز هر کدام 49 متر و دهانه های کناری آن 12 و 20 متری هستند.

جالب است که بدانید تمامی قطعات پل سفید با استفاده از پیچ و مهره به یکدیگر متصل شده اند و برآوردهایی که در زمان ساخت آن انجام شده است عمر مفید آن را 50 سال تخمین زده اند.  پل معلق اهواز در گذشته تنها برای عبور وسایل نقلیه سبک، درشکه، احشام و انسان این پل کاربرد داشت اما امروزه این پل به صورت یک طرفه به منظور عبور وسایل نقلیه و عابران پیاده استفاده می شود.

اهمیت پل سفید در اهواز

با عبور رود کارون از داخل شهر اهواز این شهر به دو بخش شرقی و غربی تفکیک شده است. بخش شرقی آن متشکل از بافت قدیمی شهر، اکثر کارخانه ها و اداره های مرتبط به نفت و فولاد و مرکز شهر می باشد. اما بخش غربی شامل مناطق مسکونی شهر اهواز می شود. ساخت پل سفید موجب شد که دو ناحیه شرق و غرب اهواز به یکدیگر متصل شوند و رفت و آمد به راحتی صورت گیرد. به عبارتی  پل سفید فلکه فرمانداری و بیمارستان رازی در غرب رودخانه کارون را به خیابان طالقانی و میدان شهدا در شرقی رودخانه را به یکدیگر متصل می نماید.

اهواز از جمله شهرهایی است که دارای پل های فراوانی می باشد و با داشتن 10 پل در میان شهرهای خاورمیانه جایگاه نخست را کسب کرده است و پس از آن اصفهان با 8 پل، قاهره با 7 پل، بغداد با 5 پل، استانبول با 4 پل، امان با 2 پل و … در رده های بعدی قرار گرفته اند. به همین دلیل شهر اهواز به شهر پل ها شهرت دارد.

بازسازی پل سفید

پل سفید اهواز در سال 1378 به لیست آثار ملی ایران افزوده شد و به دلیل آنکه عمر مفید آن 50 سال بود در سال 1389 دستور بازسازی و مرمت آن صادر شد. در این بازسازی قسمت های آسیب دیده و فرسوده پل مانند  قطعات و اتصال فرسوده جوشکاری شده، همچنین در قسمت های مورد نیاز نیز کف سازی، بتن ریزی، سند بلاست و … انجام شده است.

در نهایت نیز ساخت نرده برای پل و رنگ آمیزی آن صورت گرفته است. نورپردازی های بسیار زیبایی هم در هنگام بازسازی پل سفید توسط طراحان ایتالیایی انجام شد که این سازه تاریخی را به اثر زیبای هنری در دل شهر اهواز تبدیل کرده است.

شرایط بازدید

پل سفید اهواز که قسمت شرقی و غربی آن را به یکدیگر متصل نموده شرایط بازدید خاصی ندارد  و افراد می توانند در هر ساعتی از شبانه روز از این پل با شکوه دیدن نمایند. بازدید از پل معلق اهواز به دلیل نورپردازی های زیبایی که دارد و انعکاسی که بر روی کارون ایجاد می کند و همچنین چشم انداز فوقق العاده آن در شب می تواند بسیار لذت بخش باشد. به شما پیشنهاد می کنیم که اگر بلیط اتوبوس اهواز را از مستر بلیط خریداری کرده اید و قصد سفر به اهواز دارید حتما از پل سفید اهواز بازدید نمایید.

آدرس و راه های دسترسی

پل سفید اهواز در این شهر و حد فاصل میدان شهدا و خیابان فلسطین واقع شده است. به دلیل شرایط آب و هوایی گرم و شرجی که شهر اهواز دارد بهترین زمان بازدید از این پل فصل بهار است که آب و هوای اهواز کمی معتدل تر است و طبیعت زیبایی در اطراف پل وجود دارد.

در نزدیکی پل سفید رستوران، کافی شاپ، و بوفه های متعددی وجود دارد که می توانید ساعاتی را در آن ها بنشینید و ضمن میل نمودن یک نوشیدنی از منظره زیبای پل لذت ببرید. برای دسترسی به پل سفید اهواز می توان از خودرو شخصی، خطوط تاکسی درون شهری اهواز استفاده نمود.