آب انبار کلار؛ معرفی+راه های دسترسی

استان یزد یکی از استان های کشور ایران می باشد که شهرهای تاریخی را با بافت قدیمی در خود جای داده است. یکی از آن ها شهر میبد می باشد که جاذبه های تاریخی و باستانی مختلفی را ازآن خود کرده و با همان شکل و بافت گذشته خود باقی مانده است. شهرستان میبد از نارین دژ هفت هزار ساله تا کوچه های خشتی و کاروانسراها دارای بافتی قدیمی است که با قدم زدن در کوچه های آن می توانید به تماشای زندگی کویر نشینان ایران بپردازید، زیلو این شهر به شهرت جهانی رسیده و سفال های آن مانند ندارند.

این شهر دارای جاذبه های تاریخ مختلفی است که مجموعه کاروانسرا یکی از آن ها می باشد، مجموعه کاروانسرا متشکل از آب انبار، یخچال، چاپارخانه و … می باشد که همگی در مجاورت با هم قرار گرفته اند. در این مقاله به بحث در مورد آب انبار کلار پرداخته ایم. تا زمانی که شما تصمیم گرفتید به بازدید از مناطق کویری استان یزد بروید متوجه جاذبه های تاریخی بی نظیری که در شهر میبد قرار گرفته اند شوید. برای مسافرت به استان یزد می توانید از طریق سایت اینترنتی مستر بلیط برای سفر خود بلیط هواپیما یزد را خریداری نمایید و راهی سفری لذت بخش شوید.

معرفی آب انبار کلار

یکی از آب انبار هایی که در شهر میبد قرار دارد آب انبار کلار می باشد که دقیقا رو به روی کاروانسرای شاه عباسی واقع شده و تناسب زیبایی در معماری با سردرگاه و سابط دارد. از ارتباطی که بین آب انبار و کاروانسرا مشاهده می شود خواهیم فهمید که در زمان های گذشته مجموعه کاروانسرای شاه عباسی نیاز مبرمی به آب انبار داشته که برای کاروان هایی که به آن جا می آمدند آب مورد نیاز را تهیه نمایند.

از ویژگی هایی که می توان برای آب انبار کلار نام برد استفاده از موقعیت توپوگرافی این شهر در ساخت آن می باشد که آن را بر روی مخزن و پلکان‌های آب انبار پیاده کرده است، به نحوی که کسانی که برای استفاده از آب به آن جا می رفتند می توانستند با گذشتن از چند پله به شیر آب انبار دسترسی داشته باشند، این آب انبار امروزه هم به عنوان یک منبع برای آب آشامیدنی مورد استفاده قرار می گیرد.

آب انبار کلار میبد را در سال 1391 مورد مرمت و تعمیر قرار دادند، این تعمیرات را بر روی قسمت های فرسوده و از کار افتاده آب انبار مثل طاق ها انجام می دهند، همچنین شامل طراحی نما، تعمیرات نورپردازی منحصر به فرد، ازاره های چینی، لایروبی و … می شود.

یکی از ورودی های آب انبار کلار که نیاز به تعمیر داشت کار مرمت آن را خیلی سریع به اتمام رساندند تا گردشگران بتوانند به راحتی از این بنای تاریخی دیدن نمایند. در تعمیر این سازه سعی شده است با رعایت ایمنی بازدید از داخل تنوره و سازه های آبی آب انبار را برای مسافران مهیا کنند. مرمت آب انبار کلار میبد را در تیرماه سال 91 شروع نمودند و در دهه فجر همان سال هم به اتمام رساندند تا بتواند آن را در اختیار بازدید کنندگان و گردشگران قرار دهند.

تاریخچه آب انبار کلار

آب انبار، استخر یا حوض سرپوشیده ای می باشد که از آن برای ذخیره نمودن آب در زیر زمین استفاده می کنند. در مناطق کویری که با کمبود آب رو به رو هستند از آب باران یا جویبارهایی که در فصل های مختلف وجود دارد آن ها را پر می کنند. به دلیل خشکی آب و هوای مناطق کویری و عدم وجود باران در بیشتر از 6 ماه از سال در اکثر نقاط کشور مجبور به ساخت آب انبار برای ذخیره نمودن آب آشامیدنی می شوند.

آب انبار یکی از شاخص ترین عنصرها در سکونتگاه های استان یزد و دیگر شهرهای کویری می باشد. قدیمی ترین آب انبارها به زمان هزاره قبل از میلاد باز می گردد که در کنار محوطه چغازنبیل وجود دارند. آب انبار در مناطق کوهستانی با وجود اینکه بارندگی زیاد است وجود دارد که برای داشتن آب آشامیدنی مجبور به ذخیره نمودن آب هستند اما استفاده از آب انبار در این مناطق کمتر از مناطق کویری می باشد.

طبق سنگ نوشته هایی که در اطراف آب انبار کلار مشاهده می شود می توان ساخت آن را به قرن 11 هجری قمری یعنی سال 1070 ارتباط داد و بر روی این کتیبه نوشته شده است که هدف معمار و بانی آن از ساخت این آب انبار بهره بردن رهگذران و مسافران از آب آشامیدنی می باشد. آب انبار ها را معمولا در مرکز شهرها قرار می دهند.

نقشه و معرفی بخش های مختلف آب انبار کلار

معماری آب انبارها در مناطق مختلف کشور با هم تفاوت دارد، این تفاوت هم بستگی به نوع و سبک معماری آن دارد. آب انبار دارای قسمت های مختلفی می باشد که شامل موارد زیر می شوند:

پاشیر: در هنگام طراحی آب انبار شیرهایی را برای انتقال آب قرار می دهند، این شیرهای بزرگ برنجی به مخزن آب انبار وصل می شوند، شکل پاشیر ها مانند یک 4 گوش یا نیمه 8 گوش می باشد، همچنین در اطراف پاشیر سکوهایی را تعبیه نموده اند که محلی برای نشستن می باشد. حفره هایی را هم برای انتقال آب به کانال های زیر زمینی به همراه هواکش بر روی سقف قرار داده اند.

مخزن: یکی از اصلی ترین عناصر آب انبار مخزن آن می باشد که جایی برای انبار نمودن آب است. مخزن ها یا خزینه ها در انواع مختلفی موجود هستند و از لحاظ شکل، نحوه استفاده، روستایی یا شهر بودن و صحرایی یا کوهستانی بودن با هم دیگر تفاوت دارند. مخزن ها را در داخل زمین می سازند چرا که با این کار از فشارهای احتمالی بر روی بدنه کم می شود.

سردر: یکی دیگر از قسمت های آب انبارها سردر می باشد که راهنمایی برای وارد شدن به آب انبار استفاده از پله های عمیق آن می باشد. وجود کتیبه، دارا بودن سکوها در دوطرف، کاشیکاری، کاربندی، دارا بودن قاب و کتیبه ای سنگی که سازنده آن را مشخص می نماید از طراحی های آب انبار می باشد. بادگیر یا خیشان: هدایت نمودن آب به داخل آب انبار و حرکت داشتن جریان هوا باعث خنکی داخل آب انبار می شود بنابراین خنک نمودن آب انبار را به این شیوه انجام می دهند.

پلکان: با توجه به عمیق یا کم عمق بودن آب انبار تعدادی پله را قرار می دهند که کف آن از پاشیر هم پایین تر می باشد، بنابراین گاهی اوقات حدود 80 پله را باید طی کنید تا به پاشیر برسید. با توجه به فرد مصرف کننده راه‌های مختلفی در آب انبار وجود دارد، به عنوان مثال مسلمانان از یک راه و کلیمیان از راه دیگر به این آب انبار وارد می شوند.

گنبد: از دیگر اجزایی که برای ساخت آب انبار مد نظر قرار می دهند گنبد آن می باشد که آن را به شکل نیم کره می سازند و برای جلوگیری نمودن از آلودگی های احتمالی به آب انبار و خنک نگه داشتن آن مورد استفاده قرار می گیرد.

 مصالح مختلفی را برای ساخت آب انبار به کار می برند که یکی از آن ها دیمه می باشد که آن را با آهک و خاکستر و ماسه بادی درست می کنند، این نوع ملات علاوه بر این که برای آب بندی سازه مناسب می باشد از تخریب آن هم جلوگیری می کند. بیشتر آب انبارها دارای بیشتر از یک ورودی هستند، در شهر میبد در نواحی بیابانی، محیط های مسکونی و کشتزارها آب انبار به عنوان یکی از عناصر مهم و پر کاربرد به شمار می رود که در زندگی روزمره مردمان آن جا نقش بسزایی را ایفا می کند.

آب انبار ها همان طور که گفته شد از لحاظ ساختمان و نحوه بهره برداری از آن ها به شکل های مختلفی وجود دارند، آب انبار دستی دارای یک مخزن سر پوشیده و یک راهرویی که با پلکان به مخزن وصل می شود می باشد، آب انبار شیری از مخزن سر پوشیده و راهرو های پلکانی و بادگیر تشکیل می شود که مردم از طریق شیر به آب دسترسی پیدا می کند. هنگام سفر به استان یزد می توانید با مراجعه به مجله مستر بلیط اطلاعات کافی را در مورد جاذبه های گردشگری آن به دست آورید.

شرایط بازدید از آب انبار کلار

 هنگام مسافرت به استان یزد مطمئنن به فکر بازدید از مکان های تاریخ آن هم هستید. برای بهره بردن از مناطق تاریخی می توانید راهی شهر میبد شوید و از آب انبار قدیمی آن دیدن نمایید که امروزه هم مورد استفاده عموم مردم قرار می گیرد و برای بازدید از این سازه باستانی احتیاج به پرداخت هیچ هزینه ای نیست و در هر زمانی که بخواهید می توانید به بازدید از آن بروید. لازم به ذکر است که بگوییم برای رفاه حال مسافران و گردشگران در سمت غرب این مجموعه کافی شاپ ها و رستوران هایی وجود دارند که آماده پذیرایی از میهمانان می باشند.

راه های دسترسی

آب انبار میبد در کنار کاروانسرای شاه عباسی یعنی بلوار قاضی میر حسین واقع شده است. برای دسترسی به این آب انبار هنگامی که راهی این شهر می شوید و برای بازدید از مجموعه کاروانسرای شاه عباسی می روید می توانید با استفاده از ماشین های شخصی یا تاکسی خود را به این منطقه برسانید و از دیدن آب انباری که دقیقا رو به روی کاروانسرای می باشد نهایت لذت را ببرید.