تغییرات کاربری و پوشش زمین بیان گر برخی از تغییرات مهم محیط زیستی در سطوح جهانی تا محلی است، این تغییرات به دلیل جنبه های مختلف زندگی بشر ایجاد شده است. تغییر پوشش و کاربری زمین، به سبب از بین بردن پوشش طبیعی و قطعه قطعه کردن یا منزوی کردن نواحی طبیعی، می تواند تهدیدی جدی برای تنوع زیستی باشد. این گونه تغییرات آثار مستقیمی در زیستگاه های حیات وحش، تنوع زیستی و خدمات اکوسیستمی دارند. مناطق حفاظت شده، به منظور محدود ساختن وسعت تغییرات کاربری زمین، در نواحی معیّنی، که اغلب در نقاط مهم تنوع زیستی قرار دارند، تأسیس می شوند. نابودی زیستگاه ها، بهره برداری بی از حد از منابع، دست اندازی به جنگل های طبیعی، تغییر الگوی کاربری زمین، و تعارضات کاربری زمین تهدید های اصلی مناطق حفاظت شده و تنوع زیستی اند. در ایران مانند سایر نقاط جهان بنابر دلایلی که در بالا ذکر شد، مناطقی را به عنوان منطقه محافظت شده معرفی کرده اند که یکی از آنها منطقه محافظت شده شيدا نام دارد. این منطقه در شهرستان بن استان چهار محال بختیاری واقع شده است و در این بخش از مجله مستر بلیط به توضیحاتی درباره آن می پردازیم، پس اگر دوست در مورد آن بیشتر بدانید این مطلب را از دست ندهید.
معرفی منطقه محافظت شده شيدا
شهرستان بن یکی از شهرستان های استان چهار محال بختیاری به شمار می آید و از طبیعتی بکر و بی نظیر برخوردار است. مرکز این شهرستان، شهر بن نامیده می شود و از شمال به سد زاینده رود، از جنوب به کوه بِن و شهر وردنجان، از غرب به کوه افغان و روستای لارک (لاطان) و از شرق به کوه شیراز و سامان می رسد. طبیعت خارق العاده این شهرستان، طبیعت گردان بسیاری را به سمت خود می کشاند. یکی از جاذبه های طبیعی این شهرستان، منطقه محافظت شده شيدا محسوب می شود که سالانه افراد زیادی برای گشت و گذار به این منطقه می روند. این منطقه یکی از مهم ترین مناطقی است که زیستگاه حیات وحش با طبیعتی بی مانند به شمار می رود. از آنجایی که حیواناتی خاص در این محوطه زندگی می کردند در سال 1375 و 1380 به عنوان منطقه شکار ممنوع مشخص شد و پس از آن در سال 1386 به منطقه حفاظت شده تبدیل شد. منطقه حفاظت شده شيدا در استان چهار محال و بختياری قرار دارد که بخش کوچکی از آن نیز در استان اصفهان واقع شده است. محدوده‌ی جغرافيايی آن برابر با N3241 درجه عرض شمالی و E5025 طول شرقی است، و فاصله آن تا مرکز استان، شهرکرد، 27 کيلومتر و نزديک ترين شهر به آن، شهر بن به شمار می رود که در کنار آن قرار دارد.
ساختار و طبیعت منطقه محافظت شده
این منطقه مساحتی برابر با 23832 هکتار دارد و ساختار آن به صورت کوهستانی با دشت های مرتفع و تپه ماهورهای پراکنده است. آب و هوای منطقه به صورت سرد و خشک است و بارش هایی که در آن انجام می شود بیشتر در فصل زمستان و بهار است که تحت تاثیر نفوذ جریانات هوایی مدیترانه ای مرطوب از غرب کشور است. این بارش ها که به صورت برف و باران خود را نشان می دهند، باعث شده است که این منطقه پوشش گیاهی منحصر به فردی داشته باشد. کوه های مختلفی در این منطقه دیده می شود که بلندترین آنها کوه برآفتاب بارده با ارتفاع 3165 متر به شمار می آید. منابع آبی منطقه شامل تعداد 67 چشمه و 10 رشته قنات و دو سد خاکی می شود.
پوشش گیاهی منطقه
همانطور که گفتیم در این منطقه بارش های فراوانی صورت می گیرد که باعث شده است که پوشش گیاهی خاصی و فراوانی داشته باشد. پوشش گیاهی منطقه شامل حدود 401 گونه از 56 خانواده که حدود 80 درصد از عناصر ایرانی – تورانی هستند و 45 گونه از آنها تنها در ایران یافت می شود. از این تعداد حدود 124 گونه آنها دارویی است. 51 گونه از کل گیاهان موجود در منطقه در لیست گیاهان در خطر انقراض قرار دارند که لزوم حفاظت هر چه بیشتر این منطقه را تاکید می‌کند. از میان گیاهان موجود در این منطقه می توان به اسپرس کوهی، انواع گون، کلاه میرحسن، آویشن، هزار خار، خار پنبه، آلاله کوهی، زنبق، زالزالک، بادام کوهی، ارژن، بنه، کما، جاشیر، تاج خروس، گل گاوزبان، گل عقربی، علف مار قفقازی، انواع گون، چوبک بوته ای، بومادران، بابونه، دافنه، کاسنی تلخ، قدومه، پیچک صحرایی، جگن و انواع متنوعی از خانواده چمنیان اشاره کرد.
گونه های جانوری منطقه
همانطور که می دانید یکی از دلایلی که منطقه ای به منطقه حفاظت شده تبدیل می شود وجود جانداران نایاب و نادر در منطقه به شمار می رود. در این منطقه 71 گونه جانوری متعلق به سه رده شناسایی شده است که سه گونه حمایت شده و یک گونه در خطر انقراض به شمار می رود و تعداد پنج گونه در طبقات مختلف فهرست IUCN قرار دارند. از حیواناتی که در این ناحیه قرار دارند می توان بز وحشی، گوسفند وحشی، گرگ، شغال، روباه معمولی، گورکن، سمور سنگی، تشی، خرگوش، همستر خاکستری، ول برفی، جرد ایرانی، برخی انواع خفاش، عقاب طلایی، عقاب شاهی، سارگپه معمولی، سنقر سفید، دلیجه کوچک، فاخته، کبوتر چاهی، بادخورک کوهی، پرستو، شبگرد معمولی، دارکوب باغی، چکاوک طوقی و کاکلی، چلچله دمگاه حنایی، دم جنبانک زرد، صعوه ابرو سفید، بلبل، سینه سرخ ایرانی، چکچک کوهی، چک، طرقه کوهی، توکای سیاه، چرخ ریسک، کمرکولی کوچک را نام برد.
راه های دسترسی منطقه محافظت شده
عمده محدوده منطقه محافظت شده شيدا مجهز به جاده آسفالته است که شامل جاده آسفالته بن لارک و جاده خاکی لارک به یان چشمه، جاده آسفالته آزادگان به روستای کلیچه، جاده خاکی روستای کلیچه به بارده، جاده آسفالته بارده و جاده خاکی بارده به بن می شود. پس اگر می خواهید از این محوطه دیدن کنید باید در یکی از این راه ها قرار بگیرید. برای رفتن به اینجا می توانید در ابتدا به بن بروید که این کار را می توانید با خرید بلیط اتوبوس از مستر بلیط آغاز کنید.
بازدید از منطقه محافظت شده شيدا
دیدن این محل را می توانید به صورت رایگان انجام دهید و نیازی به پرداخت هزینه نیست. از فعالیت های که می توان در این محوطه انجام داد می توان به عکاسی طبیعت و حیات وحش، اسکی، کوهنوردی، صخره نوردی، دیرینه شناسی، مطالعات اکولوژیکی و … اشاره کرد. به یاد د داشته باشید که از تخریب محیط طبیعی و آسیب رساندن به گیاهان و حیوانات موجود در این محل جدا پرهیز کنید.
دیدگاهتان را بنویسید