مسجد جامع میبد

یکی از تاریخی ترین شهرهای ایران که پیشینه آن به چیزی حدود 7 هزار سال پیش باز می گردد، شهرستان میبد در استان یزد است. این شهرستان با وجود آب و هوای خشک و گرم، به دلیل پیشینه تاریخی درازمدت و تعداد بالای جاذبه های خود، شهری جذاب برای گردشگران است. میبد از نظر اقتصادی هم بعد از یزد، مقام دوم را در استان به خود اختصاص داده است. گفته می شود که بنا و موقعیت قعلی این شهر به دوران ساسانی باز می گردد. حتی نام میبد هم یکی از واژه های فارسی میانه است. در مورد نامگذاری آن هم می گویند که قباد، پادشاه ساسانی، پسری به نام موبد داشت که بیمار شد. این شاهزاده به توصیه طبیبان در این منطقه ساکن شد و نام شهر هم از اسم او گرفته شد. همانطور که گفته شد، شهرستان میبد به دلیل قدمت زیاد جاذبه های گردشگری زیادی دارد که می توانند مورد توجه گردشگران باشند. یکی از این جاذبه های گردشگری، مسجد جامع میبد است. همراه ما در مجله مستر بلیط همراه باشید تا اطلاعات بیشتر و کامل تری در خصوص کلیسای جامع میبد در اختیار شما قرار دهیم.

تاریخچه مسجد جامع میبد

بررسی های باستان شناسی و کاووش های تاریخی، مسجد جامع میبد را به عنوان یکی از قدیمی ترین مساجد اسلامی معرفی می کند. بر اساس دلایل و مدارک و مستندات ارائه شده برای ثبت ملی این مسجد، احتمالا بنای اولیه مسجد در قرن دوم هجری قمری پایه ریزی شده است. به مرور زمان و در ادوار مختلف بخش های مختلفی به این مسجد اضافه شد که باعث شد تا ساختار کنونی آن به شکل یک مجموعه متشکل از چند مسجد با معماری دوران های مختلف باشد. احتمالا دوران اوج شکوفایی این مسجد به قرن های 7 تا 9 هجری قمری، یعنی دوران حکومت آل بویه و آل مظفر باز می گردد. این موضوع را می توان از معماری بخش گرم خانه که متعلق به دوران آل بویه و گنبد اصلی که در زمان آل مظفر ساخته شده است، تشخیص داد. این موضوع به خصوص در مورد آل مظفر صدق دارد، زیرا به اعتقاد تاریخ دانان، میبد محل تولد موسس این سلسله بوده است. از قدیمی ترین بخش های به جا مانده در این مسجد می توان به یک ساختمان از جنس خشت و گل اشاره کرد که با نام مسجد حسنی شناخته می شود.

نقشه و معرفی بخش های مختلف

مسجد جامع میبد، مجموعه ای از چند بنا و مسجد کوچکتر است که در کنار هم مسجد جامع را تشکیل داده اند. طرح و نقشه این مسجد همانند اکثر مساجد قدیمی استان یزد، به شکل ایوان دار است. مانند اکثر بناهای موجود در این منطقه، مصالح به کار رفته برای ساخت مجموعه فقط از نوع خشت و گل است. البته بخش های داخلی ایوان، بخش بالای پایه های نمای صحن و دیواره بیرونی گنبد، دارای تزئیناتی به شکل طرح های ساده هندسی است، اما همین تزئینات هم با خشت ایجاد شده اند. در طرح این مسجد، حیاط یا همان صحن مرکزی در وسط مجموعه قرار دارد. دروازه و ورودی اصلی مسجد که دارای یک سر در نسبتا پر ارتفاع و بلند است، توسط یک فضای هشتی، گذر و خیابان سمت شرق مسجد را به صحن مسجد متصل می کند. بخش های ایوان با وسعت زیاد، شبستان های کناری و گنبدخانه که بخش های خنک تر و تابستانی مسجد را تشکیل می دهند، در جهت قبله یعنی در سمت جنوبی مسجد قرار دارند. شبستان های زمستانی و گرم تر مسجد که با نام گرم خانه شناخته می شوند در سه جهت دیگر مجموعه قرار دارند. در بخش گوشه شمال شرقی مسجد، مسجد کوچکی به نام مسجد حاج حسنغلی قرار دارد. این مسجد دارای حیاط با طاق نما و یک شبستان در قسمت شمالی خود است و پشت آن هم خرابه های غیر قابل استفاده ای قرار دارد.

در بخش شمال غربی مسجد جامع هم یک مسجد کوچکتر دیگر با نام مسجد حسنی یا مسجد امام حسن قرار دارد. مسجد حسنی دارای یک گنبد خانه و دو ردیف شبستان غربی و شرقی است. درقسمت غرب مسجد جامع هم فضای خالی وجود دارد که در قدیم یک مسجد کوچکتر در آن قرار داشته ولی امروزه اثری از آن باقی نمانده است. باید به این نکته اشاره کرد که نقشه کلی مسجد در طول زمان تغییراتی داشته است. برای مثال در ابتدا مسجد فقط دارای شبستان بوده است و گنبد و ایوان ها بعدها به آن اضافه شده اند. در کل آخرین تغییر اساسی که در طرح و نقشه مسجد صورت گرفته است مربوط به دوران قاجار است. در این دوران مسجد حاجی حسنعلی و شبستان زمستانی حاجی رجبعلی، احداث و به مجموعه اضافه شد. این مسجد به جز تزئیناتی با طرح های هندسی ساده که پیش از این به آنها اشاره کردیم، تزئینات چندان دیگری ندارد. از معدود تزئینات آن می توان به یک کتیبه از جنس کاشی معرق در داخل بدنه محراب اشاره کرد که تاریخ 867 هجری روی آن نوشته شده است.

علاوه بر این در یک کتیبه چوبی مربوط به سال 913 هجری که در درب ورودی مسجد قرار دارد هم نام دوازده امام و یک آیه از قران حکاکی شده است. تعدادی آثار باستانی با ارزش هم در داخل مسجد وجود دارد که از جمله آنها می توان به سنگ قبری متعلق به دختر خواجه رشید الدین میبدی، نویسنده کتاب کشف الاسرار اشاره کرد مه قدمت آن به سال 562 هجری باز می گردد. یک سنگنبشته قدیمی تر هم در مسجد وجود دارد که تاریخ آن به سال 499 هجری باز می گردد. مسجد جامع میبد از به تازگی و با تامین کاه و خاک از طرف سازمان میراث فرهنگی و هیئت امنا و به کمک نیروهای مردمی بازسازی و ترمیم شده است. موضوعی که گردشگران و بازدید کنندگان مجموعه مسجد جامع باید در نظر بگیرند این است که قدمت شهرستان میبد این امکان را در اختیار آنها قرار می دهد تا در کنار این مسجد از مکان های دیدنی دیگری مانند کاروانسرای شاه عباس، قلعه مهرجرد، نارین قلعه، یخچال تاریخی، موزه سفال، موزه زیلو، برج کبوترخانه و بسیاری دیگر از جاذبه ها هم بازدید کنند. در ادامه بعضی از این جاذبه ها را معرفی می کنیم.

نارین قلعه

نارین قلعه یا در گویش محلی نارنج قلعه، علاوه بر این که بزرگترین بنای خشت و گلی قدیمی در دنیا به شمار می رود، با قدمتی در حدود 5 هزار سال به اعتقاد بسیاری قدیمی ترین ارگ جهان هم است. داستان های محلی تاسیس این قلعه را به سلیمان نبی نسبت داده اند. نارین قلعه با مساحتی در حدود 3 هکتار، به صورت مطبق در هفت طبقه احداث شده است و چهار برج بلند دارد. از ویژگی های برجسته دیگر این قلعه می توان به شبکه تونل های زیرزمینی قابل تردد آن اشاره کرد.

موزه سفال میبد

موزه سفال میبد، چیزی در حدود 100 شئی سفالی از دوره های مختلف را در ساختمانی با مساحت 250 متر در مجموعه آب انبار حاج علی محمد برای عموم به نمایش گذاشته است که فضای جالبی برای بازدید کنندگان فراهم می آورد.

برج کبوترخانه

برج کبوترخانه، ساختمانی قدیمی در میبد است که با کابرد دوگانه حمایت از پرندگان و استفاده از کود آنها برای کشاورزی ساخته شده است. این برج امکان نگهداری چیزی در حدود چهار هزار کبوتر را در خود دارد و در فهرست آثار ملی هم ثبت شده است.

شرايط بازديد از مسجد جامع میبد

بازدید کنندگان باید به خاطر داشته باشند که بازدید از مسجد جامع به چیزی در حدود یک ساعت زمان نیاز دارد. بنابراین گردشگران باید سفر خود را به گونه ای تنظیم کنند که بتوانند به راحتی از مجموعه بازدید کنند. بازدید از مجموعه مسجد جامع رایگان است و شرایط به خصوصی ندارد، ولی با توجه به آب و هوای گرم و خشک منطقه بهترین زمان بازدید از این مجموعه، فصل زمستان است.

آدرس و نحوه دسترسی با وسایل مختلف

مسجد جامه میبد در شهرستان میبد استان یزد قرار دارد. گردشگران برای بازدید از این مجموعه باید به میدان مرکزی شارستان قدیم، واقع در بلوار امام شهر میبد بروند. اگر می خواهید سفری ایمن و کم خطر، به یاد ماندنی و بدون دردسر به این مسجد زیبا و تاریخی را تجربه کنید، پیشنهاد ما به شما خرید بلیط اتوبوس میبد است. تهیه بلیط اتوبوس را می توانید با صرف کمترین هزینه مالی و زمانی و با مراجعه به مستر بلیط انجام دهید.